• امروز : سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲
  • برابر با : Tuesday - 19 March - 2024
2
یادداشت؛

نقش موثر دانشگاه ها در تامین امنیت غذایی

  • کد خبر : 16899
  • 09 اسفند 1401 - 18:44
نقش موثر دانشگاه ها در تامین امنیت غذایی
تامین امنیت غذایی زنجیره ای بهم پیوسته از بخش های مختلف است که دانشگاه در مرحله آن وظیفه و نقشی موثر دارد، با توسعه روابط دانشگاه میان کشاورز، صنعت و بازرگان می توان مسیر توسعه اقتصادی و حفظ امنیت غذایی را هموار کرد.

نویاب؛ هامان هاشمی*: کشور ما از غنای کافی در زمینه تولید محصولات کشاورزی برخوردار است. اقلیم چهارفصل، خاک حاصلخیز و در کنار آن دانشگاه ها و صنایع معتبری که برندهای شناخته شده کشور و دنیا محسوب می شوند همگی شرایط را برای رشد بخش کشاورزی فراهم کرده است. با این حال زنجیره تامین امنیت غذایی ایران ارتباط خوب و موثری با یکدیگر ندارند. مساله ای که باعث بروز بحران های اقتصادی و محیط زیستی در این بخش شده و آثار سوء تغییرات اقلیم را هم بر اقتصاد تشدید کرده است.

بحران اقتصادی حال حاضر کشور هر روز معیشت کشاورزان را تنگ تر کرده و تغییرات اقلیم هم هر ساله برداشت محصول موثر را برای کشاورزان دشوارتر می کند اما راهکار برون رفت از این بحران ورود تکنولوژی های نوین و توجه به تدابیر تحلیل گران اقتصادی در کنار تعامل جوامع صنعتی و دانشگاهی است. مساله ای که برآیند آن نقش پررنگ دانشگاه را در بیش از همه نشان می دهد.

در کشور ما دانشگاه های مطرح و معتبر زیادی رشته کشاورزی را آموزش می دهند و تا کنون چهره های علمی مطرحی نیز به دنیا معرفی کرده اند. افرادی که بسیاری از آن ها جزو چهره های سرشناس مطرح علم کشاورزی شناخته می شوند و نتایج تحقیقات و دستاوردهای آنان تحولات زیادی را در صنعت غذایی دنیا ایجاد کرده است.
این نتایج اکنون برای کشور بسیار ضروری و حیاتی شناخته می شود.

سنتی بودن صنعت کشاورزی ما در تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت و ورود دیرهنگام و پرهزینه تکنولوژی های نوین وارداتی باعث شده در رقابت جهانی صنایع غذایی و حفظ مسیر رشد صنعت کشاورزی موفق نباشیم. در حالی که ظرفیت های داخلی ما در گذشته نه چندان دور بسیار مورد توجه تجار و کشورهای خارجی قرار داشت، اکنون بسیاری از کشورهای در حال توسعه و همسایگان ما اکنون بازار رقابت را از ما گرفته اند.

تمرکز بر روی روش های نوین و ارزان قیمت آبیاری، افزایش بهره وری از سطح و توسعه کشاورزی طبقاتی و گلخانه ای و توسعه نهاده و بذور پربازده برای افزایش بهره کشت بخشی از نیازهایی است که در صورت ورود موثر دانشگاه این فرصت برای بازگشت به رقابت و همچنین احیاء اقتصاد کشاورزی ایران فراهم می کند.

از سوی دیگر ارتباط دانشگاه و صنعت ضرورتی است که باید از شعار تبدیل به عمل شود. کشاورزان ما از واقعیت های اقتصادی و تجاری روز دور مانده اند و محصولات ما همچنان به روش های گذشتگان کاشت و برداشت می شوند. لزوم صنعتی سازی و تجاری سازی مراحل کشاورزی و در کنار آن توسعه صنایع تبدیلی برای گذر از وضعیت اقتصادی کنونی ضروری است. این موضوع صرفه اقتصادی کشاورزی را برای زارعان بیشتر کرده و انگیزه ای می شود برای همسویی آن ها با برنامه های الگوی کشت دولت. تبدیل زمین های کشاورزی به ویلا یا باغات چالشی است نشات گرفته از عدم بهره وری اقتصادی کافی کشاورزی است؛ لذا بهبود معیشت کشاورزی صرفه ای دیگری هم دارد که آن جلوگیری از خروج زمین های کشاورزی از چرخه اقتصادی است. دانشگاه در چرخه تجاری سازی و اتصال علم به تولید نقش کلیدی دارد.

صنایع بخش کشاورزی هم نیازمند به روزرسانی است. بخشی از تکنولوژی به کار رفته برای صنایع تبدیلی بخصوص در بخش ریسندگی و پوشاک برای بیش از چهار دهه پیش است و نه تنها کارایی لازم را ندارد بلکه ارزش افزوده آن نیز فاصله زیادی با محصولات مشابه دارد و این مساله باعث شده کشاورز در انتخاب محصول خود نیز این عامل را لحاظ کند. این موضوع از عوامل افزایش کشت محصولات پرآب بر در مقابل محصولات کم مصرف تر مثل پنبه است که از قضا صدمه جدی اقلیم در بحران آبی از این بخش است. تعامل صنعت و دانشگاه برای جبران نیازهای این بخش و توسعه صنایع تبدیلی که ارزش افزوده محصولات مطابق با الگوی کشت را افزایش دهد راهکاری برای تجاری سازی و مقرون به صرفه کردن کشاورزی است.

خوشبختانه با حمایت نهادهایی مثل معاون علمی ریاست جمهور و پارک های علم و فناوری در کنار شتاب دهنده ها و فعالان اقتصادی مطرح عرصه عبور از کشاورزی سنتی حرکت های رو به جلوی خوبی را آغاز کرده و می طلبد این ارتباط از چند جهت موثرتر و هدفمندتر شود. نگاه اول توجه به نیازهای کشاورزان است.

در هر صورت باید پذیرفت مجری اکثر پروژه های کشاورزی، کشاورز سنتی است و توجه به نیازهای اجرایی و اقتصادی او ضروری است. در بخش دوم همسو بودن برنامه ها با شرکت های تجاری، تولیدی و بازرگانی است. این موضوع رونق بخش اقتصاد کشاورزی است و باعث می شود تولیدات ما پا را از دروازه های جغرافیایی داخل کشور فراتر گذاشته و به رقابت در بازارهای جهانی برپردازد. شرکت های تجاری شناخت خوبی از نیازهای خارجی دارند و می توانند با بومی کردن استانداردهای بین المللی درآمدهای ارزی کشاورزی را افزایش دهد.

*فعال اقتصادی و مدیرعامل شرکت پیشگامان کشت پایدار

لینک کوتاه : https://noyabpress.ir/?p=16899
  • نویسنده : هامان هاشمی
کد شما در این بخش

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.