الهام رئوفی فر- نویاب : چندماهی است که در رسانه های کشور زمزمه های حذف ارز دولتی از کالاهای اساسی به گوش می رسد و در روزهای اخیر این موضوع منجر به التهاب بازار و نگرانی مصرف کننده نسبت به کاهش عرضه شده است.
یکی از مواردی که کمبود آن بارها هشدار داده شده، محصول روغن است. هرچند که دولت می گوید کمبودی در تولید و توزیع روغن وجود ندارد اما نامه سرگشاده دبیر انجمن صنایع روغن نباتی به معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در روزهای گذشته قدری نگرانی ها در این خصوص را افزایش داده است.
امیرهوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنایع روغن نباتی در این نامه اعلام کرده که «صنعت روغن نباتی با بحران جدی در زمینه تأمین روغن خام مواجه شده و باید به این مساله به قید فوریت رسیدگی شود.»
به اعتقاد برخی از فعالان اقتصادی گلستان عدم تخصیص ارز و توزیع روغن خام توسط شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولت به کارخانجات تولیدی روغن خوراکی، احتمال از بین رفتن ثبات بازار، تنش‌های احتمالی و کمبود روغن نباتی در آینده بسیار نزدیک است.
کمبود روغن خام
موضوعی که رئیس اتاق بازرگانی گرگان هم آن را تائید می کند و می گوید: مدتی است که شرکت های بازرگانی روغن نباتی و حتی دولت از عرضه روغن خام به کارخانجات و سهمیه بندی برای بخش صنعت خودداری می کنند.
دولت باید تصمیمش را در کوتاه ترین زمان ممکن بگیرد؛ در حال حاضر که انبارهای دولت از کالاهای اساسی پُر است، بهترین زمان حذف ارز دولتی از کالاهای اساسی است
علی محمد چوپانی در گفتگو با خبرنگار نویاب، می افزاید: خطر زمانی است که تمام واحدهای تولیدی شیرینی و شکلات پزی و کارخانجات خوراک دام برای تامین نیاز خود به سمت روغن خوراکی بروند.
وی ادامه می دهد: در چنین شرایطی روغن خوراکی در بازار کمیاب شده و اقشار مختلف باز با کاهش عرضه و فشارهای روانی حاصل از آن مواجه خواهند شد.
این فعال اقتصادی حذف ارز دولتی را تنها راه خروج از این شرایط اعلام می کند و می گوید: دولت باید تصمیمش را در کوتاه ترین زمان ممکن بگیرد؛ در حال حاضر که انبارهای دولت از کالاهای اساسی پُر است، بهترین زمان حذف ارز دولتی از کالاهای اساسی است.
او با بیان این نکته که در حال حاضر بسیاری از فرصت طلبان روغن وارداتی را به واسطه برخورداری از ارز دولتی، قاچاق می کنند، می افزاید: چون قیمت روغن بر اساس ارز ۴۲۰۰ تومانی است اکثر این کالا قاچاق می شود زیرا روغن در کشورهای دیگر بسیار گرانتر است.
چوپانی با تاکید بر اینکه با حذف ارز دولتی قیمت این کالا متعادل شده و قاچاق شکل نمی گیرد، ادامه می دهد: به نظرم تعلل در حذف ارز بیش از این به صلاح نیست اما مشروط بر آنکه دولت در ابتدا یارانه را به دهک های کم درآمد پرداخت کند.
چندی پیش با مطرح شدن اصلاح نظام یارانه سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد در رسانه اعلام کرده بود که تغییر روش تخصیص ارز ابتدا از روغن خام، ذرت و کنجاله صورت می گیرد، اما به یکباره این امر اتفاق نمی افتد.
به اعتقاداین مسئول کشوری، با اصلاح نظام یارانه قیمت روغن ۲۰۰ تا ۲۵۰ درصد افزایش می یابد که با ایجاد زیرساخت لازم، نگرانی در این رابطه نداریم.
تکذیب گرانی قیمت روغن
اما معاون بازرسی و نظارت سازمان صمت گلستان هم ضمن تکذیب خبر کمبود یا گرانی روغن در بازار، می گوید: بیشتر کمبودها ناشی از فضای روانی جامعه است که مشکل درعرضه و تقاضا به وجود می آورد.
علی اصغر اصغری در گفتگو با خبرنگار نویاب می افزاید: اگر فضای روانی جامعه متاثر شده و آسیب ببیند خود به خود مشکلاتی برای عرضه کنندگان و مصرف کنندگان پیش می آورد.
وی ضمن اشاره به اخباری مبنی بر کاهش عرضه روغن در بازار، می گوید: با توجه به نقل قول از برخی مسئولان دولتی در خصوص حذف ارز دولتی از واردات نهاده های دامی و دانه های روغنی، برخی تولیدکنندگان عرضه این کالا به بازار را کاهش دادند.
اصغری با بیان این نکته که دولت حذف ارز دولتی را تا پایان سال به تاخیر انداخته، می افزاید: اگر قرار به حذف ارزدولتی از دانه های روغنی بود، مطمئنا تاکنون شاهد گرانی نهاده های دامی و کمبود روغن دربازار بودیم.
به گفته وی، نشر اخبار حذف ارز دولتی از نهاده های دامی در فضای مجازی، باعث التهاب بازار و سودجویی برخی افراد فرصت طلب شد تا روغن های موجود در انبار را نگه دارند.
معاون بازرسی و نظارت سازمان صمت گلستان خواستار خرید مردم به میزان مورد نیازشان می شود و می گوید: برخورد با محتکران و خرید به میزان مورد نیاز بخش عمده ای از این مشکل را مرتفع خواهد کرد.
وی ادامه می دهد: بحث عرضه و تقاضا در اقتصاد همین است، کاهش یا افزایش عرضه و تقاضا نوساناتی را در بحث قیمت و دسترسی مصرف کنندگان به کالاهای مورد نیاز به وجود می آورد.
اصغری با تاکید بر این نکته که در حال حاضر مشکلی در عرضه روغن وجود ندارد، می افزاید: واحدهای تولیدی روغن کشی هم با تمام توانشان تولید انجام می دهند.
بنابر آمارهای موجود، سالیانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن تا دومیلیون تن روغن در کشور تولید می شود که یک میلیون و ۳۰۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن آن از طریق واردات تامین می شود.
وارادات دانه های روغنی به جای روغن خالص به ایجاد اشتغال و رونق فعالیت واحدهای تولیدی داخلی کمک خواهد کرد
دولت ناگزیر به واردات است
دبیرانجمن روغن نباتی پیش از این گفته بود مصرف سالانه روغن کشور را حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن است که حدود۹۰ درصد آن، یعنی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن از خارج وارد می‌شود. این همان موضوعی است که یک فعال اقتصادی از آن به عنوان مشکل یاد می کند و می گوید: این اقدام باعث شده تا سرمایه‌های ملی و کارخانه‌های روغن کشی بیکار باشند یا با حداقل ظرفیت کار کنند.
مدیرعامل شرکت بهاردانه پارس در گفتگو با خبرنگار نویاب، می افزاید: در صورت کشت ۶۰۰ هزار تن دانه روغنی، ۲۰۰ هزار تن روغن خواهیم داشت که باز هم تامین‌کننده نیاز داخل نیست و مجبور به واردات هستیم.
میثم دومهری از واردات روغن به عنوان یک معضل یاد می کند و می افزاید: وارادات دانه های روغنی به جای روغن خالص به ایجاد اشتغال و رونق فعالیت واحدهای تولیدی داخلی کمک خواهد کرد.
او از فعالیت حدود ۴۰ کارخانه روغن نباتی در کشور خبر می دهد و می گوید: حدود ۲۵ واحد تولیدی روغن کشی داریم که دانه را تبدیل به روغن خام و کنجاله می‌کنند.
دومهری با بیان این نکته که ۹۰ درصد روغن کشور وارداتی است، اظهار می کند: حدود ۱۰ درصد این محصول، توسط تولیدات داخلی تامین می‌شود.
مطابق بند الف ماده ۳۲ قانون برنامه ششم توسعه کشور، به منظور کاهش التهابات بازار کالاهای اساسی کشاورزی و کاهش نوسان غیرعادی فصلی محصولات کشاورزی و به‌منظور کاهش بار مالی دولت برای تأمین نقدینگی در گردش و هزینه تبعی مورد استفاده در سیاست‌های تنظیم بازار و تأمین ذخایر محصولات راهبردی (استراتژیک)، شرکت بازرگانی دولتی ایران یا هریک از شرکت‌های دولتی مسؤول تنظیم بازار هر محصول به تشخیص وزارت جهاد کشاورزی، حسب مورد است.
بنابراین به نظر می رسد پیش از بحرانی شدن اوضاع روغن در کشور و کاهش عرضه آن، باید دولت در این بخش اقدامات لازم را انجام دهد.
