هنگامه خاندوزی- نویاب: کشت بیش از شش هزار هکتاری سیب زمینی در سال گذشته باعث ضرر جدی بسیاری از کشاورزان این حوزه شد و همین امر منجر براین شد که امسال زارعان به کمتر از چهار هزار کشت هکتار سیب زمینی بسنده کنند.
چندی پیش رئیس جهاد کشاورزی استان در نشست خبری عامل ضرر و زیان کشاورزان این حوزه را ارتباط محدود انجمن سیب زمینی کاران با کشاورزان اعلام کرده بود در حالی که امروز «رمضان مقصودلو»، رئیس انجمن سیب زمینی کاران گلستان می‌گوید این انجمن دخل و تصرفی در میزان کشت کشاورزان ندارد و آنها بنا به میل و انتخاب خود هرساله کشت محصولاتشان را انجام می‌دهند.
داستان کشت سیب زمینی تقریباً هر سال در گلستان تکرار می‌شود یا انقدر ارزان است که به کشاورز خسارت وارد می‌کند یا آنقدر گران می‌شود که قدرت خرید مردم پایین می‌آید و در این میان کسی پاسخگوی این عدم مدیریت نیست. در همین رابطه گفتگویی با رئیس انجمن سیب زمینی کاران گلستان ترتیب دادیم در این مصاحبه بخشی از مشکلات سیب زمینی کاران بررسی می شود.
* قیمت گذاری سیب زمینی برعهده چه نهادی است؟
فروش و قیمت گذاری هر محصولی در بازار بستگی به عرضه و تقاضا دارد، زمانی که کشت یک محصول محدود انجام شود به واسطه افزایش تقاضا، محصول از قیمت مناسبی برخوردار می‌شود.
سال گذشته بیش از شش هزار هکتار کشت سیب زمینی در گلستان انجام شد که کشاورزان در این میان ضررهای زیادی را متحمل شدند، اما امسال این رقم به سه هزار ۵۰۰ هکتار رسیده است.
ریسک در کشت این محصول در سال جاری نتیجه کاهش سطح زیر کشت سیب زمینی برای امسال شد که ما امیدواریم لااقل سیب زمینی کاران گلستانی با این سطح زیر کشت فروش منطقی این محصول را داشته باشند تا ضررهای انباشته سال گذشته جبران شود.
البته اگر سال آینده واردات این محصول از دیگر کشورها انجام نشود سیب زمینی در سال آینده افزایش قابل توجهی خواهد داشت.
فروش و قیمت گذاری هر محصولی در بازار بستگی به عرضه و تقاضا دارد، زمانی که کشت یک محصول محدود انجام شود به واسطه افزایش تقاضا، محصول از قیمت مناسبی برخوردار می‌شود
*نقش انجمن در چگونگی میزان سطح زیر کشت این محصول چیست؟
انجمن سیب زمینی کاران یک بخش خصوص است که بیشتر کار مشاوره و قرارداد کشت محصولات در مراکز خرید جهاد کشاورزی را انجام می‌دهد.
این انجمن تنها می‌تواند توصیه‌هایی در زمینه سطح کشت، عملیات خاک برداری، مسائل بازار محصولات و برگزاری جلسات با کشاورزان داشته باشد، اما در زمینه میزان کشت نمی‌توانیم دخالتی داشته باشیم.
مساله بعدی نبود کشت جایگزین سیب زمینی است، چرا که در حال حاضر کشت دیگر محصولات کشاورزی توجیه اقتصادی ندارد. اما با توجه به اینکه سیب زمینی از هزینه تولید بالایی برخوردار است اگر قیمت مناسبی داشته باشد یکی از سودآورترین کشت‌ها برای کشاورزان است.
با توجه به ضرر سیب زمینی کاران در سال گذشته اگر دولت در سال جاری خرید تضمینی گندم را زودتر اعلام می‌کرد، بسیاری از کشاورزان ریسک کاشت دوباره این محصول را انجام نمی‌دادند و به جای سیب زمینی، گندم که یک محصول استراتژیک هست را کشت می‌کردند.
* آیا شما توصیه‌ای دارید که کشاورز چه میزان سیب زمینی کشت کند؟
نمی‌توانیم یه کشاورز بگویم کمتر کشت کنید چراکه همان سال ممکن است قیمت سیب زمینی کاهش یا افزایش داشته باشد، از این رو نمی‌توان در این موضوعات ورود پیدا کرد.
در حال حاضر دولت برای اینکه قیمت سیب زمینی را در مصرف داخلی کنترل کند به عنوان یک اهرم بازدارنده مانع صادرات شده است، در حالی که این راه حل مناسبی نمی‌تواند باشد زیرا مخالف با قانون تجارت آزاد است.
بر اساس قانون تجارت آزاد، امکان صادرات برای همه محصولات وجود دارد ضمن اینکه تقاضا هم از سوی کشورهای همسایه است؛ اگر همه عوامل به خوبی پیش رود مازاد تولید استان را می‌توان صادر کرد و ارزآوری برای کشور داشت.
با این حال به دلیل گرانی محصول در بازار و کمبود تولید داخلی، وزارت جهاد کشاورزی دچار تردید می‌شود برای کنترل قیمت داخلی، ناگزیر به منع صادرات است.
اما موضوع این است که سیستم توزیع محصولات کشاورزی در سطح کشور از اساس اشتباه است و همینطورغلط نیز ادامه یافته، چرا که در توزیع محصولات کشاورزی عده‌ای مافیا سود می‌برند.
الان کشاورز همدانی این محصول را هشت هزار تومان می‌فروشد و همین محصول در میدان تر بار تهران ۲۰ هزار تومان فروخته می‌شود و از آنجایی که سیستم توزیع غلط است مردم همه این فشار اقتصادی را متحمل می‌شوند.
اگر ما یک سیستم توزیع مستقیم داشته باشیم با توجه به قیمت فروش هشت هزار تومانی کشاورز و هزینه بار این محصول، باید سیب زمینی در تهران به قیمت ۱۱ هزار تومان به فروش برسد.
* چرا کسی به فکر اصلاح سیستم توزیع نبوده است؟
چون همیشه کسانی هستند که از این کار سود می‌برند بنابراین اجازه نمی‌دهند این مسئله حل و فصل شود، چرا که سود آنها در نادرستی این مسئله است، با توجه به شرایط آب و هوای کشور همیشه کشت سیب زمینی وجود دارد و چیزی در حدود پنج میلیون تن تولید داریم و مصرف سرانه نیز ۴۰ کیلوگرم است.
بنابراین با یک حساب کتاب ساده به این نتیجه می‌رسیم کشور در سال دو میلیون تن تولید مازاد سیب زمینی دارد که اگر یک میلیون آن را برای صنعت استفاده کند، باز هم یک میلیون تن دیگر برای صادرات خواهد داشت.
این خیلی فرمول ساده‌ای است برای همین می‌توان گفت عده‌ای واقعاً نمی‌خواهند این مسئله درست شود در غیر این صورت این مساله خیلی راحت حل خواهد شد.
همیشه کسانی هستند که از سیستم نامناسب توزیع سود می‌برند بنابراین اجازه نمی‌دهند این مسئله حل و فصل شود، چرا که سود آنها در نادرستی این مسئله است
* وضعیت صنایع تبدیلی این محصول چگونه است؟
تمام صنایع تبدیلی در حوزه سیب زمینی تعطیل شده است چرا که محصولی کشت نمی‌شود و اگر هم کشت شود قیمت آن ۱۳ هزار تومان خواهد بود.
از طرف دیگر چون اطلاع رسانی در این زمینه به کشاورز کم است، آنها نمی‌دانند که سیب زمینی برای کارخانه‌ها استفاده می‌شود با سیب زمینی که به مصرف روزانه افراد می‌رسد، فرق دارد.
اطلاع رسانی را باید صدا سیما انجام دهد، صدا و سیمای ما در تولید برنامه‌هایی که به رونق اقتصاد کمک کند آنچنان که باید ورود پیدا نکرده است و اگر ما می‌خواهیم به رونق تولید و شکوفایی در این زمینه برسیم می‌توانیم یک شبکه تلویزیونی در خصوص تولید داشته باشیم.
* اطلاع رسانی شما به عنوان انجمن چگونه است؟
ما یک انجمن خصوصی هستیم اطلاع رسانی ما در حد فضای مجازی و مصاحبه‌های پاره وقت با خبرنگاران خواهد بود و اگر صدا و سیما شبکه تولید ایجاد کند و آموزش‌های لازم به کشاورزان در این زمینه داده شود هم کیفیت محصولات بالا خواهد رفت و هم به سودآوری کشاورزی کشور کمک خواهیم کرد.
استفاده از کود و سم برای کشاورزان مانند آنتی‌بیوتیک برای بیمار است، اگر مصرف کود و سم درست انجام نشود محصول از بین خواهد رفت.
کشاورزان ما همچنان بر پایه تجربیاتی که از گذشته داشته‌اند محصول خود را کشت می‌کنند و در این مسیر کمک و همراه خوبی ندارند که بتواند به آنها کمک کند که تولید خود را رونق ببخشند و با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا کیفیت محصولات کشاورزی را بالا ببرند و متاسفانه این خلایی است که در سطح کشور وجود دارد.
