الهام رئوفی فر- نویاب: توسعه کسب و کارهای گل و گیاه با توجه به تغییر سبک زندگی انسان‌های امروزی یک ضرورت به شمار می‌رود. ضمن اینکه به اعتقاد کارشناسان درآمد این حرفه در مقایسه با سرمایه مورد نیاز بسیار مطلوب است. به همین خاطر می‌توان از روستاهای استان به عنوان محلی برای رونق این کسب و کار بهره جست.
«عسگر کریم آبادی» یک تولیدکننده گل و گیاه زینتی در فضای باز است که کارش را از فضای یک هزار متر مربعی آغاز کرده و اکنون در مساحت پنج هکتاری به پرورش ۸۰ گونه گیاه می‌پردازد.
او معتقد است درآمد پرورش گل و گیاه از صنعت کشاورزی بیشتر است و با توجه به کاهش نزولات آسمانی و سفره‌های زیرزمینی توجه به این بخش ضروری به نظر می‌رسد.
در ادامه این گفتگو با ما همراه باشید.
* پیرامون فعالیت‌های خود توضیح دهید
ما در مجموعه گلخانه به پرورش گل و گیاه زینتی فضای باز در مساحتی حدود پنج هکتار به مدت شش سال است که می‌پردازیم. در این مدت به تولید ۸۰ گونه واریته از گیاهان و نهال‌ها پرداختیم که این تنوع گونه‌ها، بخش اعظم نیاز شهرداری کشور را تامین می‌کند.
خوشبختانه به لحاظ کیفی محصولات گلستان وارد رقابت با مازندران و سایر استان‌ها شده است تا جایی که در حال حاضر بخش زیادی از نهال کشور را استان تامین می‌کند.
توسعه گل و گیاه یکی از محورهای رشد اقصادی استان است که تاکنون کمتر به آن توجه شده است درحالیکه اگر به جای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی یا گردشگری بر حوزه تولید گل و گیاه و سایر محصولات گلخانه‌ای استان با توجه به پتانسیل منطقه کار شده بود، شاهد بهره‌وری بیشتری در حوزه اقتصاد استان بودیم.
* پتانسیل‌های استان چیست؟
گلستان زمین بیشتری نسبت به استان‌های همجوار برای توسعه گلخانه‌ای دارد چراکه مناطق شمالی استان فاقد سرسبزی است و برای سرمایه گذاری در این حوزه فراهم است و از طرفی هم قیمت زمین در این نقاط برای راه اندازی گلخانه مناسب است درحالیکه شرایط قیمت زمین در استان‌هایی مانند مازندران و گیلان بسیار گران‌تر است. از طرفی به واسطه فقر و بیکاری، نیروی انسانی در این منطقه بیشتر یافت می‌شود.
متاسفانه مسئولان استانی با افتخار از سرمایه گذاری بر صنعت کشاورزی سخن می‌گویند درحالیکه توسعه کشاورزی یک فاجعه زیست محیطی و منابع طبیعی در سطح ملی است. زیرا ۸۵ درصد منابع آبی کشور در کشاورزی صرف می‌شود و بدتر از همه گلستان استان کم آبی ست. کاهش بارندگی و سفره‌های زیرزمینی در سال‌های اخیر به یک تهدید جدی در بحث آب تبدیل شده است با این حال مسئولان ما هنوز اصرار به توسعه صنعت کشاورزی دارند.
کمبود آب باعث کاهش درآمد کشاورزان شده بر همین اساس به نظر می‌رسد باید جلوی توسعه کشاورزی استان گرفته شود. در شرایط فعلی درآمد سالانه یک متر مربع گندم در خوشبینانه‌ترین حالت حدود دو هزار و ۵۰۰ تومان می‌شود، شالی در بهترین حالت مترمربعی ۲۰ تومان اما گل و گیاه فضای باز حداقل مترمربعی ۱۰۰ هزار تومان است به عبارتی ۱۰ برابر شالی درآمد پرورش گل و گیاه زینتی است بنابراین به نظر می‌شود باید کم کم کشاورزان هم به سمت پرورش نهال، گیاه و صیفی‌جات در فضای گلخانه‌ای بروند.
در شرایط فعلی درآمد سالانه یک متر مربع شالی در بهترین حالت ۲۰ تومان است درحالیکه تولیدگل و گیاه فضای باز حداقل مترمربعی یک صد هزار تومان درآمد دارد
* از مزایای پرورش گل و گیاه بیشتر بگوئید
اولین مزیت گلخانه‌ای درآمد خوبی است که در مقایسه با صنعت کشاورزی دارد. دوم تنوع و تکثر گونه‌های گل و گیاه است. به عنوان مثال گروه شاخه بریده تکنولوژی، سازه فنی و نظارت مهندسی و هزینه بیشتری می‌خواهد اما درآمد آن هم زیاد است. گروه دوم گل و گیاه آپارتمانی هستند که هزینه آن کمتر از شاخه بریده و درآمد آن هم از گروه اول پائین تر است.
گروه سوم کاکتوس‌ها هستند که مراقبت، هزینه کمتری دارند اما درآمد آنها با گروه دوم یعنی گل‌های آپارتمانی یکسان است و گروه چهارم گل و گیاه فضای باز هستند که به آنها درختان مثمر و غیر مثمر می‌گویند، در این کار تنوع زیاد است از کارهای فانتزی و صادراتی تا کارهای معمولی است.
جدای از درآمدزایی مناسب، این حوزه کمک به ساختار زیست محیطی می‌کند. گل و گیاه فضای باز آلودگی محیط زیستی ندارد و کمک کننده محیط زیست است اما جای تعجب دارد که هنوز برای استعلام پروانه، تایید محیط زیست را می‌خواهند.
* در حوزه صادرات هم فعالیت دارید؟
برای ورود به حوزه صادرات محدودیت‌هایی داریم که به واسطه تنش‌های سیاسی احتمال از دست دادن بازار رقابت جهانی است چون ما ثبات سیاسی نداریم و کشور سیاست زده‌ای هستیم در نتیجه این روند بر صادرات و تجارت خارجی ما سایه می‌اندازد موضوع دیگر اینکه تصمیمات و سیاست‌ها دائماً در حال تغییر هستند که این تغییرات بر بازار داخلی و خارجی تاثیر می‌گذارند. مشکل بعدی در حوزه صادرات هم بروکراسی اداری در کشور است که بسیاری از کشورهای خارجی این مشکل را ندارند.
* در سال‌های اخیر نوسانات قیمت بازار شما را دچار مشکل کرده است؟
بله متاسفانه قیمت مواد اولیه رشدی بدون منطق داشته است. قیمت گلدان، کود، سم، خاک، دستمزد کارگر و مواد اولیه دائماً در حال افزایش است. به عنوان مثال سال ۹۷ گلدان ۲۰۰ تومان بود درحالیکه الان یک هزار و ۷۰۰ تومان است یعنی هفت برابر افزایش یافته حتی برخی از گلدان‌ها تا ۲۰ برابر افزایش داشتند. وقتی گل افزایش می‌یابد قدرت خرید کاهش می‌یابد و درنتیجه مصرف کمتر می‌شود.
* در حوزه بیمه و مالیات مشکلی دارید؟
شهریور ماه سال گذشته یارانه بیمه تامین اجتماعی را برای مشاغل جدید حذف کردند به عبارتی کسانی که کد کارگاهی جدید داشتند بیمه آنها حذف شد. از قدیم بیمه حوزه کشاورزی و تولید یارانه بیمه داشت که اینها در سال گذشته حذف شد. هرچند که الان این موضوع در حال پیگیری است تا دوباره یارانه تامین اجتماعی به مشاغل این حوزه اختصاص یابد اما هنوز اتفاقی نیافتاده و بعید می‌دانم تا دو سال آینده هم عملیاتی شود.
دولت برای یک شغل بالای ۳۰۰ میلیون تومان هزینه می‌کند و این برای تولید کننده‌ای مثل من که ۲۰ نفر اشتغال مستقیم و ۴۰ اشتغال غیر مستقیم دارد باید بیشتر بها دهند نه اینکه مانع تراشی کنند
برای کسی که ۲۰ نیرو دارد حذف یارانه هزینه زیادی روی دست تولیدکننده می‌گذارد به جز این هزینه اضافه شده، افزایش هزینه مواد اولیه کار را هم در نظر بگیرید که این فروش را برای تولیدکننده دشوار می‌کند. در حوزه مالیات هم در حال حاضر کشاورزی معاف است اما شیطنت‌های اداره مالیات زیاد است و برای بخش کشاورزی هم زمزمه‌هایی مبنی بر پرداخت مالیات این حوزه انجام شده است.
مشکل بعدی این حوزه سختگیری جهاد در صدور مجوز است. ببینید ممکن است ۱۰ درصد در این حوزه تخلف کنند که از دید دولتی‌ها ۹۰ درصد دیگر هم باید فدای این ۱۰ درصد شوند. متاسفانه دولت همیشه قانون را بر روی قانون مدارها پیاده می‌کند و قانون گریزها خودشان از فضا نهایت استفاده می‌کنند. طبق بخش نامه‌های جدید جهاد برای مساحت کمتر از چهار هزار متر مجوز نمی‌دهد درحالیکه در گذشته مشاغل خانگی ۲۹۹ متر و برای سایر بخش‌ها خارج از بافت حداقل زمین باید چهار هزار هکتار باشد.
موضوع بعدی اثبات مالکیت و سنددار بودن اراضی است که جهاد کشاورزی برای صدور مجوز آن را ملاک قرار داده است این در حالیست که بخش اعظمی از زمین‌های کشاورزی فاقد سند است.
گل و گیاه کسب و کاری اشتغال‌زا است. دولت برای یک شغل بالای ۳۰۰ میلیون تومان هزینه می‌کند و این برای تولید کننده‌ای مثل من که ۲۰ نفر اشتغال مستقیم و ۴۰ اشتغال غیر مستقیم دارد باید بیشتر بها دهند نه اینکه مانع تراشی کنند.
