اعظم محبی- نویاب: حدود ۱۴ سال پیش مسئولان گلستان تصمیم گرفتند تا به دوران افول بنادر در استان پایان دهند بنابراین احداث بندر چند منظوره «خواجه نفس» مطرح شد. این بندر با هدف توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی در مناطق محروم و به منظور تکمیل زیرساخت‌های ارتباطی با کشورهای حاشیه دریای خزر و ترانزیت کالا پیش بینی شد.
اخذ مجوزها و مطالعات بندر خواجه نفس در جنوب شرقی دریای خزر از سال ۸۶ آغاز شد و طی این مدت، پروژه فراز و فرودهای زیادی را پشت گذاشته و ۲۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
برای اطلاع از چگونگی شکل‌گیری و مشکلات و موانع این پروژه، خبرگزاری نویاب گفتگویی را با «محمدعلی مازندرانی»، مدیرعامل بندر خواجه نفس انجام داده که در زیر خواهد آمد:
* چرا علی رغم گذشت ۱۴ سال از آغاز ساخت بندر خواجه نفس، پروژه پیشرفت قابل ملاحظه‌ای ندارد؟
از آغاز عملیات اجرایی بندر خواجه نفس ۱۴ سال می‌گذرد؛ در دو سال اول تشریفات پروژه و روال اداری و کسب مجوزات لازم انجام شد. حدود یک سال کمیسیون‌های مختلف و جلسات متعدد برای واگذاری اراضی و کسب مجوز از منابع طبیعی انجام تا به قرارداد ۱۵ ساله با منابع طبیعی منتج شود.
برای پروژه‌هایی که بیش از پنج هکتار هستند باید مجوز زیست محیطی اخذ شده و مطالعات آن انجام شود لذا حدود یک و نیم سال هم برای این مسأله زمان صرف شد تا مجوز شورای عالی محیط زیست گرفته شود. دستگاه متولی بسیار سختگیرانه این مسأله را بررسی کردند و با توجه به اینکه حفظ محیط زیست برای موسس بندر اهمیت داشت بسیار در این زمینه حوصله کرد تا توانست تمام مجوزات قانونی آن را اخذ کند.
دریافت مجوزات لازم برای موسس بندر خواجه نفس بسیار حائز اهمیت بود لذا با حوصله فراوان تمام حساسیت ها را در نظر گرفت و مجوزات متعدد را اخذ کرد
با توجه به این که حساسیت زیادی در جنوب شرقی دریای خزر برای اجرای پروژه ها وجود دارد بنابراین مشاوران متعدد و کاربلد اخذ و تمام زیرساخت‌های لازم برای اجرای پروژه در نظر گرفته شد. مطالعات لازم و کافی اجرا شد تا حساسیت بین دو استان و مسائل زیست محیطی در آینده مانع از اجرای پروژه نشود و حرف و حدیثی در این زمینه باقی نماند.
بعد از گذر از این مرحله نیاز بود که مطالعات فنی و اقتصادی پروژه هم انجام شود که برای آن هم ۶ ماه زمان صرف شد.
* اخذ مجوزات قانونی و شروع موفق، نشان دهنده انگیزه ساخت بندر است و این مسأله برخی از اظهارنظرها در مورد کم کاری را رد می کند، نظر شما چیست؟
برآورد اولیه زمین مورد نیاز پروژه ۱۵۰ هکتار بود که موسس قبلی بیان کرد که عملیات اجرایی را از ۲۰ هکتار شروع کرده و سپس مجوز ۲۰ هکتارهای بعدی را اخذ خواهد کرد که این مسائل نشان دهنده نگاه اراده به ساخت است.
موسسان قبلی زیرساخت‌های ایجاد بندر را به خوبی ایجاد کرده و تشریفات قانونی و مجوزات به‌خوبی اخذ شده است و اراده ساخت بندر از موسس ابتدایی تا کنون وجود داشته و بی انصافی است اگر آن را زیر سوال ببریم.
* آیا تمام مجوزات لازم برای ساخت بندر اخذ شده و شما تمام الزامات دریایی را رعایت خواهید کرد؟
از سال ۸۴ تا سال ۹۸ مطالعات مختلف زیست محیطی، ژئوتکنیک، هیدروگرافی، هیدرودینامیک و غیره انجام و مشاور ذیصلاح دریایی، مشاور محیط زیستی، مشاوره امور اراضی و غیره اخذ شده است.
همچنین تمام مطالعات طی این سال ها بازبینی و بروزرسانی شده و عالی ترین مراجع، بندر را تأیید کرده و هیچ مشکلی ندارد.
* چه میزان برای ساخت بندر هزینه شده است؟
تاکنون ۲۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه هزینه شده است؛ پس نگاه ما نگاه ساخت بوده وگرنه زمین این منطقه از لحاظ مالی ارزش آن چنانی ندارد که تنها به گرفتن زمین بسنده کرده باشیم.
تاکنون ۲۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه هزینه شده و نگاه و اراده ساخت از ابتدا وجود داشته است
* چه تأسیساتی تاکنون ایجاد شده و بندر چند درصد پیشرفت فیزیکی دارد؟
هزار متر موج شکن غربی، اسکله، محوطه سازی، کانال، حوضچه، راه دسترسی و غیره احداث انجام شده و ۲۹ درصد هم پیشرفت فیزیکی دارد.
* آیا دولت تاکنون از بندر خواجه نفس حمایت مالی کرده است؟
این شرکت تاکنون از هیچ تسهیلاتی استفاده نکرده ولی با توجه به این که این پروژه استراتژیک بوده انتظار داریم از ما حمایت شود. اصولا لایروبی حوضچه، کانال دسترسی و ساخت اسکله و پس کرانه را دولت‌ها انجام می‌دهند و در ادامه با جذب سرمایه‌گذار، بندر را به بهره‌برداری می‌رسانند اما بندر خواجه‌نفس این مسئولیت را پذیرفته و انتظار است که حاکمیت در تسهیل موانع ساخت و ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری ما را حمایت کند.
* بیان شد که سنگ اندازی ها مانع از پیشرفت پروژه شده، شفاف تر توضیح می دهید؟
در یک مهر ۱۳۹۰ دستگاه متولی پیشرفت پروژه را بسیار خوب ارزیابی و مجوز آن را تمدید کرد ولی از آن سال به بعد دیگر مجوزی برای بندر صادر نشد که دلایل مختلف دارد.
برخی از سهامداران بندر خواجه نفس پرسنل سازمان بنادر بودند که آقای شاپور پیرامون(مدیرعامل وقت) در سال ۱۳۹۰ با آنها تسویه حساب کرد و از آن زمان به بعد حس تعلق مدیران وقت سازمان بنادر به بندر خواجه نفس کاهش یافت.
بنده در آن زمان مدیر دستگاه دولتی بوده و به جوانب کار اشرافیت دارم اما هم اکنون جای بحث آن نیست.
دو نامه در دولت دهم و یازدهم (سال ۹۴ و ۹۵) موجود است که در آن مدیران وقت برای بندر خواجه نفس گزارش ناصواب نوشتند که این بندر به دلیل تعلل سرمایه گذار قابلیت اجرا ندارد.
همچنبن در سال ۹۱ آقای پیرامون از مدیرعاملی کنار رفت و مدیرعامل جدیدی وارد شد و آن ها تصمیم به شروع کار داشتن اما دستگاه‌های اجرایی مانع از آن شدند و گزارش‌های ناصواب هم می‌فرستادند و بیان می‌کردند که این بندر را به ما بسپارید تا آن را احداث کنیم.
آن ها وقتی مقاومت مدیران خواجه نفس را دیدند مطالعه بندر سبز خزری(بندر جدید) را آغاز کردند و کار توسط معاونت فنی وقت سازمان بنادر انجام شد. این مطالعه در واقع یک اولتیماتوم بود که اگر بندر را به ما نسپارید بندر جدید ایجاد خواهیم کرد.
* شما از چه تاریخی پروژه را به دست گرفتید؟
از سال ۹۵ بنده به این پروژه وارد شدم در ابتدا (حدود شش ماه) مشاور بوده و سپس مدیرعامل شدم. از آن زمان یک پوتین آهنی به پا کرده و عملیات را آغاز کردیم. تمام مطالعات محیط زیست منابع طبیعی و امور اراضی بنادر وسایر مطالعات به روزرسانی شد و مطالعات اقتصادی را انجام دادیم.
در کمیسیون صدور مجوزات وارد شده و در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۸ مجوز جدید صادر شد اما با صدور مجوز امور اراضی ما را خلع ید کرد و ما در مسیر دیوان عدالت اداری وارد شدیم. در پروسه قضایی با ورود دستگاه‌های نظارتی رای صادر شد که ما مشغول کار شدیم.
از سال ۱۳۹۰ تا سال ۱۳۹۸ ما عذر موجه داشتیم که آن را در دادگاه بیان کردیم؛ دو سال برای اخذ مجوز زمان برده بود، دو سال عملیات پروژه انجام شده بود و در هشت سال بعدی هم ما مقصر نبودیم، و درگیر دستگاه‌های اداری و کسب مجوزات بودیم.
بنده کار را از ۱۵ آذر ۱۳۹۸ آغاز کرده و در آن زمان بندر ۹ درصد پیشرفت داشت؛ عملیات اجرایی تا ۲۲ آذر ۹۹ ادامه داشت و به ۲۹ درصد پیشرفت فیزیکی رسیدیم و در این زمان علی رغم مشکلات مالی در کشور ۵۰ میلیارد تومان برای پروژه هزینه شد.
* چرا پروژه را ادامه ندادید؟
اطلاعات متقن و موثق حاکی از آن است که احداث بندر جدید در دستور کار مدیران استان قرار گرفته و این امر سبب شده تا توجیه اقتصادی بندر خواجه نفس از انتفاع خارج شود لذا آیا کسی در پروژه ای که امنیت اقتصادی ندارد، هزینه می کند؟
