به گزارش نویاب به نقل از ایرنا و به اعتقاد کارشناسان حوزه آب گلستان، کاریزها (قنات‌ها)ی موجود در این استان که بیشتر آنها به دلیل جاری شدن سیلاب، حفر چاه‌های غیرمجاز، مسدود نمودن میله چاه ها توسط افراد سودجو و با توجه به گسترش شهر و روستاها پُر شده است قابلیت بازگشت به چرخه مصرف را دارند و ضرورت سرمایه‌گذاری را در حوزه مطالعه و جذب اعتبارات دوچندان می‌کند.
با این وجود، گنجاندن نام استان گلستان برای دریافت اعتبارات ملی توسط دستگاه مرتبط به منظور احیای قنات‌ها از سال ۱۳۹۵ اقدامی شایسته است تا سالانه از محل اعتبارات ملی بین ۱۰ تا ۱۲ رشته قنات برای مرمت در دستور کار قرار گیرد و این اقدام، پایه‌ای شده تا اهمیت توجه به احیای این ظرفیت با قدمت بالا در منطقه و بحران ناشی از خشکسالی سال‌های اخیر از سوی مسوولان و برنامه‌ریزان دستگاه مرتبط جهادکشاورزی بیشتر شود.
توجه به موضوع قنات را باید یک جریان زنده و پویا تبدیل کرد و تاکید کارشناسان حوزه آب و خاک در گلستان بر این است که با تخصیص اعتبار بیشتر برای پروژه‌ها و تحقیقات با محوریت قنات می‌توان روند بهبود به قنات را در این استان شمالی شتاب داد.
امسال نیز طرح تحقیقاتی با عنوان«بررسی اثر بخشی احیاء و مرمت قنوات در تامین آب مصرفی الگوی کشت بخش بهاران شهرستان گرگان» به سفارش جهادکشاورزی گلستان توسط مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان در حال اجراست.
براساس آخرین داده‌های آماری به دست آمده، مجموع قنات‌های گلستان ۳۵۵ رشته به طول ۳۰۸ هزار و ۲۶۰ متر است که ظرفیت آبدهی ۹۳.۲ لیتر برثانیه و بهره‌برداری سالانه پنج میلیون و ۷۷۴ هزار و ۱۸۰ متر مکعب را دارند.
براین اساس، در شهرستان‌های گرگان، علی آبادکتول، رامیان، کلاله، گالیکش، کردکوی، گنبدکاووس، آق قلا، آزادشهر، بندرگز و مینودشت، به ترتیب بیشترین قنات اعم از دایر و بایر وجود دارد.
طبق آخرین آماربرداری انجام شده در سال ۱۳۹۹ توسط کارشناسان شرکت آب منطقه‌ای استان گلستان، آبدهی قنات‌های دایر ۷۳۵ هکتار از زمین‌های زراعی استان برای زراعت گندم، شالی، سویا، توت فرنگی، باغ، سیب زمینی، حبوبات و باقلا به جز در مراوه تپه، بندرترکمن و گمیشان شامل۱۱ شهرستان است و بخش بهاران شهرستان گرگان با ۱۳۵رشته قنات (۴۱ رشته آن فعال) بیشترین قنات‌های را دارد.
به گفته مسوولان کشاورزی گلستان بخش کشاورزی این خطه حدود ۹۰ درصد منابع آبی استان را مصرف می‌کند که با توجه به شدت خشکسالی در چند سال اخیر که کاهش نزولات آسمانی، افت شدید آبخوان‌های زیرزمینی، کاهش دبی آب رودخانه‌ها و افت دبی آب تولیدی از چاه‌ها در پی داشته، باید برای استفاده بهینه از منابع موجود از جمله قنات‌ها در آب شرب روستاییان، تولید محصولات کشاورزی با لحاظ الگوی کشت و رونق گردشگری فکر اساسی شود.
یکی از محققان مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان به عنوان مجری طرح تحقیقاتی بررسی آخرین وضعیت کاریزهای استان و استفاده از این ظرفیت برای تولید محصولات کشاورزی در قالب الگوی کشت گفت: قنات علاوه بر کارکرد اقتصادی، میراث فرهنگی به شمار می‌رود که یکی از راه‌های شکل‌گیری تمدن بشری کنار همین قنات بوده و نباید به سادگی از کنار آن بگذریم.
محمدعلی صلبی ادامه داد: علاوه بر این، این سازه آبی نقش به سزایی در تولید در بخش کشاورزی دارد که باید از مزایای آن برای مدیریت خشکسالی با بهره‌گیری از روش های نوین و پایداری تولید استفاده شود.
وی خاطرنشان کرد: قنات از گذشته ایجاد شده و نیازی به این ندارد که قنات جدید ایجاد شود و باید قنات های موجود را مرمت یا دوباره احیا کرد.
