نویاب؛ سرویس کشاورزی: دولت، کمتر از یکسال گذشته با کلید واژه جراحی اقتصادی اقدام به حذف یک باره ارز ترجیحی کرد و مدعی بود که با حذف این یارانه از کالاهی اساسی، رانت از بخش‌های مختلف اقتصادی حذف می شود با اینحال فعالان اقتصادی بر این باورند که این فرایند نه تنها کمکی به وضعیت اقتصادی نکرد بلکه رانت را فراتر از حد تصور کرده است؛ شرایطی که حاصل آن ورود کشور به یک تنش جدی و مدیریت‌نشده است.
دلار که پس از حدف ارز دولتی باید تک نرخی می شد نه تنها در ماه های اخیر این اتفاق نیافتاد بلکه به دلیل رشد فزاینده نرخ ارز، دلار نیمایی جای ارز دولتی یا جهانگیری را گرفت. حالا ارز نیمایی با دلار آزاد در بازار فاصله‌ای معنادار پیدا کرده است.
به اعتقاد اقتصاددانان این عدم برنامه‌ریزی در کنترل نرخ ارز منجر به تورم و تبعاتی شده که هزینه آن را مردم می پردازند. به باور این متخصصین اگرچه جراحی اقتصادی با هدف حذف رانت یکی از بهترین اقدامات به شمار می رود اما نسجیدن شرایط اقتصاد کشور و بی توجهی به سایر زوایای اقتصادی باعث شد تا وضعیت کشور از آنچه بود بحرانی تر شود. این موضوعی است که رئیس اتاق بازرگانی ایران هم “آن را تائید می کند.
در این رابطه «مجید رضا حریری»، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین معتقد است بازار ارز از اختیار بانک مرکزی به عنوان یک مرجع خارج شده و در این شرایط نمی توان راجع به تثبیت نرخ ارز صحبت کرد. این فعال اقتصادی در ادامه به دیگر تبعات این اقدام دولت اشاره کرده که در زیر مشروح آن را می خوانید.
* در شرایط فعلی، تحلیل شما از بازار ارز چیست؟
طبق اعلام رئیس بانک مرکزی، نرخ ارز باید به مدت دو سال ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان ثابت بماند اما تفسیری که وزیر اقتصاد در این خصوص دارد این است که قیمت ارز ثابت نیست و متغیر خواهد بود. تفسیر متفاوت دو فرد در یک تیم اقتصادی نشان می دهد که قطعا در اجرای جراحی اقتصادی توسط دولت هم با این قبیل تفاسیر روبرو هستیم.
تعیین نرخ رسمی ارز برای مبادلات، مستلزم مدیریت و احاطه کامل بانک مرکزی بر ارزهای حاصل از صادرات نفتی و غیر نفتی است اما در حال حاضر این شرایط وجود ندارد.
از آنجاییکه صادرکنندگان و شرکت های پتروشیمی می توانند ۳۰ درصد ارز را که مبلغی حدود ۱۰ میلیارد دلار در سال است را در اختیار داشته باشند، بنابراین این مبلغ از اختیار بانک مرکزی خارج است و به بازار های دیگر می رود. زمانی می توان راجع به تثبیت نرخ ارز صحبت کرد که تمام ارز حاصل از درآمد، در اختیار یک مدیریت واحد به نام بانک مرکزی باشد اما اوضاع فعلی نشان می دهد که سیاستگذار هنوز از نظر ذهنی به یک سیاست واحد نرسیده است.
در صورتیکه ارز روی قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان ثابت بماند، ارزی که برای کالاهای اساسی اختصاص داده می شود، میانگینی از نرخ ارزهای موجود در بازار است که این افزایش، عاملی برای بروز تورم جدید است.
تا زمانیکه تصمیم کلی سیاست گذاران، شفاف و به جامعه ارائه نشود، نمی توان اتفاقات بازار ارز را تحلیل کرد ضمن اینکه در این شرایط نرخ ارز در بازار آزاد از ۴۱ هزار تومان هم عبور کرده است.
*با اعلام نرخ ارز نیمایی سیاست های گذشته تکرار می شود؟
اگر بپذیریم نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی کارکردی مشابه ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی دارد، در واقع تکرار سیاستی را شاهد هستیم که در گذشته برای درست نبودن آن اجماع صورت گرفت و در حال حاضر می توان به همان دلایلی که ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی رد شد، ارز فعلی را هم رد کرد.
هر سیاستی که منجر به افزایش تورم شود محکوم است و حذف یک باره ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی یکی از این سیاست ها بود. در آن زمان برخی معتقد بودند که این سیاست حداکثر پنج درصد تورم ایجاد می کند اما متاسفانه شاهد افزایش بسیار بیشتر نرخ تورم و تبعات حاصل از آن بودیم.
ایران به دلیل تحریم نمی تواند مبادلات بانکی داشته باشد، در نتیجه صرافی های مورد اعتماد دولت بر بازار ارز مسلط می شوند. بنابراین زمانی که بازار ارز از اختیار بانک مرکزی به عنوان یک مرجع واحد خارج شود، مطمئنا رییس بانک مرکزی نمی تواند در حوزه ارز تصمیم خاصی اتخاذ کند که با درصد بالای موفقیت همراه باشد.
*افزایش مبلغ یارانه تاثیری در روند بهبود نقدینگی مردم دارد؟
در برهه ای، دولت مبلغ یارانه را افزایش داد تا توان خرید مردم را بالا ببرد اما امروز با رشد چند برابری قیمت کالاهای اساسی، ارزش یارانه پرداختی به یک سوم کاهش پیدا کرده است، ضمن اینکه بازار موجود قابل کنترل هم نیست و این سیاست گذاری ها حاصل خامی و ناپختگی در حوزه اقتصاد است.
تمام تمرکز تیم اقتصادی دولت باید کاهش نرخ تورم باشد که متاسفانه از این موضوع غفلت کرده و تا زمانیکه نتوانیم نرخ تورم را به سرعت کاهش دهیم در هیچ کدام از اقدامات به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید و این نشان می دهد که اقتصاد کشور ما دچار مرض های مزمن شده چراکه سالیان درازی است که به تورم دو رقمی گرفتار شده بنابراین هر اقدام نسنجیده ای ممکن است اوضاع فعلی را وخیم تر کند.
