نویاب، نجمه جهان تیغ؛ با اعلام رسمی وزارت راه و شهرسازی مبنی بر امکان انصراف متقاضیان از طرح نهضت ملی مسکن، بحث تازهای در میان ثبتنامکنندگان این طرح شکل گرفته است. بسیاری از افراد که چهار سال پیش با امید خانهدار شدن وارد طرح شدند، اکنون به دلیل تاخیرهای طولانی، تورم و ابهام در آینده پروژهها تصمیم به انصراف گرفتهاند. اما آیا این تصمیم تنها یک حق قانونی است یا نشانهای از ناکارآمدی طرح؟
در گفتوگو با حسن محتشم، عضو هیات مدیره انجمن انبوهسازان استان تهران، به بررسی ابعاد این موضوع و پیامدهای آن بر بازار مسکن پرداختهایم.
* آقای محتشم، وزارت راه بهتازگی اعلام کرده متقاضیان نهضت ملی میتوانند از طرح انصراف دهند. این اقدام را چطور ارزیابی میکنید؟
باز گذاشتن شرایط انصراف، امتیاز ویژهای از سوی دولت نیست بلکه حقی قانونی برای متقاضیان است. وقتی فردی تصمیم میگیرد از طرح خارج شود، دولت باید مبلغ پرداختی او را با احتساب سود بانکی بازگرداند. متقاضیان به امید خانهدار شدن در طرح ثبتنام کردند، اما بعد از چهار سال، نه زمان تحویل مشخص است و نه حتی مکان واحدها. طبیعی است در چنین شرایطی، مردم ترجیح دهند پول خود را پس بگیرند.
* دلیل اصلی نارضایتی متقاضیان چیست؟
دولت به تعهدات خود در زمان مقرر عمل نکرده است. بسیاری از متقاضیان با سختی و قسطبندی، مبالغ مورد نیاز را فراهم کردند تا در نهایت صاحبخانه شوند. حالا نه تنها خانهای تحویل نگرفتهاند، بلکه ارزش واقعی پولشان نیز از بین رفته است. اگر همان مبلغ را در بانک میگذاشتند، امروز دو برابر میشد، اما اکنون دولت میخواهد آن را با سود کمتر بازگرداند. این یعنی در واقع ۱۰۰ درصد ارزش پول مردم از بین رفته است.
دولت بودجهای برای جبران این خسارتها ندارد. دولت و دستگاههای مسئول در چارچوب ضوابط خود عمل میکنند و اختیار پرداخت مازاد بر تعهدات را ندارند. با این حال، انتظار میرود تصمیمگیران راهی برای جبران زیان متقاضیان در اثر تورم پیدا کنند، چراکه ادامه این وضعیت باعث کاهش اعتماد عمومی میشود.
*اگر انصرافها زیاد شود، چه تاثیری بر روند ساختوساز خواهد داشت؟
تاثیر مستقیم و منفی خواهد داشت. اکنون بخش عمده هزینه ساخت پروژهها از محل آورده متقاضیان تامین میشود، زیرا بانکها در تامین مالی مشارکت چندانی ندارند. بنابراین، اگر تعداد انصرافها زیاد شود، سرعت ساخت بهشدت کاهش مییابد و حتی برخی پروژهها ممکن است متوقف شوند.
*دولت گفته قصد دارد از دهکهای پایین درآمدی حمایت کند تا از طرح انصراف ندهند. این سیاست را چطور میبینید؟
به نظر من این استراتژی اشتباه است. حمایت از دهکهای پایین لازم است، اما نباید سایر دهکها را نادیده گرفت. بسیاری از دهکهای متوسط هم خانهاولی هستند و توان خرید مسکن در بازار آزاد را ندارند. قیمتها آنقدر بالا رفته که همه دهکهای زیر ۸ هم از پس تامین هزینهها برنمیآیند. بنابراین باید نحوه و نوع حمایت دولت بهصورت شفاف اعلام شود، چون وزارت راه بهتنهایی نمیتواند معنای واقعی حمایت را محقق کند.
*عملکرد وزارت راه و شهرسازی را در مقایسه با طرحهای قبلی چطور ارزیابی میکنید؟
متاسفانه عملکرد وزارت راه در اجرای طرح نهضت ملی نسبت به مسکن مهر ضعیفتر بوده است. اکنون در سال چهارم اجرای طرح قرار داریم، اما از میان حدود ۸۰۰ هزار قرارداد، فقط یک درصد واحدها تحویل شدهاند. تازه بخشی از این واحدها مربوط به طرح اقدام ملی هستند، نه نهضت ملی. این آمار نشاندهنده ضعف مدیریتی و اجرایی در پیشبرد پروژه است.
*وزارت راه اعلام کرده که متقاضیان دهکهای بالاتر که پرداختهای خود را انجام ندادهاند، حذف خواهند شد. آیا این تصمیم درستی است؟
به هیچ وجه. حذف متقاضیان راهحل نیست و دستورالعمل منطقی محسوب نمیشود. وزارت راه اگر بخواهد در تولید مسکن موفق باشد، باید با بخش خصوصی همکاری و سرعت عمل خود را افزایش دهد، نه اینکه متقاضیان را کنار بگذارد. حذف، فقط صورت مسئله را پاک میکند.
