فائزه ادیم؛ نویاب: مردم جامعه به جهت گذران وقت و ایجاد سرگرمی، در دوران اوقات فراغت خود به بازدید و تماشای آثار هنری مختلفی می پردازند. از دوران یونان باستان تا کنون، تئاتر به عنوان یکی از محبوب ترین فعالیت های سرگرم کننده بود که مورد توجه افراد مختلف جامعه قرار گرفته است. امروزه با توجه به تغییر سلیقه هنری مردم، میزان استقبال از آثار نمایشی ارائه شده دچار چالش شده است و همین موضوع، محتوای فرهنگی آثار را دستخوش تغییر کرده است. تئاتر جایگاه و اهمیت ویژه ای در ارتقاء ویژگی های انسانی دارد. ساخت یک اثر نمایشی حرفه ای علاوه بر برنامه ریزی درست و دقیق، نیازمند حمایت دستگاه های اجرایی ذی ربط و امکانات رفاهی و آموزشی مناسب است. یک اثر نمایشی فاخر از نظر فرهنگی، روانی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی بر روی افکار عمومی جامعه تأثیر مهم و قابل توجه ای بر جای می گذارد و این موضوع از منظر اسیب شناسی اجتماعی نیازمند بررسی است.
در همین رابطه گفتگویی با «محمدرضا مولودی»، کارگردان، بازیگر و مدرس «موسسه تک منظوره هنری» هیرکان سرخ تئاتر داشته ایم که در ادامه می خوانید.
لطفا معرفی کوتاهی از خودتان داشته باشید.
از سال ۱۳۵۹ با تئاتر مدارس وارد حرفه هنر های نمایشی شدم و چندین سال در این حوزه فعالیت داشته ام. در سال ۱۳۷۲ به صورت حرفه ای در تئاتر های دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی گچساران و سپس به صورت جدی وارد حرفه نویسندگی، کارگردانی و بازیگری شدم و در جشنواره های ملی و آئینی حضور داشته ام.
مشکلات و موانع پیشروی تئاتر استان گلستان با توجه به کمبود ها و زیر ساخت های مورد نیاز چیست؟ نظر خود را درباره وضعیت کنونی تالار فخرالدین اسعد گرگانی بفرمایید؟
وضعیت تالار فخرالدین اسعد گرگانی غم انگیز است. این تالار در سال های ابتدایی تأسیس، به عنوان یکی از اولین صحنه های ایران شناخته می شد. برای اجرای نمایش اخیر خود با دشواری های بسیاری روبرو شده ایم و حتی برای تنظیم نورپردازی سالن، از افرادی همچون «رضا پورتراب زاده» کمک گرفته ایم.
سالن اصلی تالار که برای اجرای اپرا ساخته شده است، متأسفانه از سیستم نورپردازی مناسبی برخوردار نیست و اکنون شدیدا نیازمند بهبودی و بازسازی است. همچنین آکوستیک سالن به دلیل برگزاری کنسرت های متعدد، تخریب شده است.
طراحی و ساختار این سالن مناسب اجرای کنسرت های موسیقی نیست و ای کاش از گسترش این روند جلوگیری شود. علاوه بر برگزاری کنسرت ها، متاسفانه برنامه هایی پیرامون معارفه ها، تودیع ها، جشن تولد فلان مسئول و مناسبت های مختلف بر روی صحنه این تالار اجرا می شود
در واقع رویداد هایی در این سالن برگزار می شود که هیچ ارتباطی به هنر تئاتر ندارند و ادامه این روند، صحنه را مستهلک می سازد. در نتیجه گنجایش سالن برای اجراهای تئاتر محدود می شود. برای اجرای این نمایش فقط توانسته ایم به مدت هشت شب سالن را در اختیار داشته باشیم.
در زمان اجرای نمایش «گل و قداره»، از نویسنده نمایشنامه، بهزاد فراهانی را دعوت کرده بودیم تا از اجرای نمایش دیدن کند و ایشان بابت وضعیت محدودیت زمانی و مکانی اجراها در تالار، بسیار متأسف شدند. باید شرایط و ظرفیت مناسبی فراهم شود تا هر نمایش حداقل به مدت ۱۰ الی ۲۰ شب اجرا داشته باشد و در کل به نمایشی که فروش خوبی دارد، بها داده شود.
نمایش های کودکانه و جنگ های شادی، در یک محیط سخت افزاری دیگری باید اجرا شوند. قرار بر این بود که پروژه سالن تئاتری در شهر گرگان احداث شود اما هنوز از آن خبری نیست. اگر شرایط مقدور است، سالن های دیگری باید راه اندازی شوند تا تالار فخرالدین اسعد گرگانی برای آثاری که قرار است ویترین تئاتر استان باشند، باقی بماند.
این محیط از لحاظ دیوان سالاری، کاغذ بازی های اداری و سیستم سخت افزاری، بسیار آسیب پذیر است و با کمبود سالن و امکانات مواجه هستیم. خوشبختانه در چند سال اخیر از دست اندرکاران تئاتر بابت در اختیار داشتن سالن، هزینه کمتری دریافت می شود اما من به یاد می آورم که در گذشته بابت اجرای نمایش ها برای من دستمزد پرداخت می شد.
پیشنهاد شما برای پیشرفت تئاتر استان چیست؟
بگذارید مثالی را بیان کنم. زمانی که کشور ترکیه قصد داشت به فوتبال حرفه ای اروپا بپیوندد، در تعداد مورد نظری از باشگاه های ورزشی سرمایه گذاری انجام شد و امکانات آموزشی و رفاهی قابل توجهی را در اختیار آنها قرار داد و در نهایت به نتایج مطلوبی رسیدند.
درخواست من این است که یک سالن مجزای تئاتر در اختیار بنده قرار گیرد. در واقع مانند راه اندازی کسب و کار های تولیدی، به من یک قطعه زمین و وام بانکی تعلق بگیرد تا بتوانم یک سالن مناسب بسازم و آن سازه مورد نظر به عنوان ضمانت پرداخت در نظر گرفته شود. متأسفانه کسی چنین دیدگاهی به این مسئله ندارد، زیرا؛ در اکثر مواقع تئاتر را مانند یک بچه سر راهی در نظر می گیرند و این بسیار دردناک است که فرزند خانواده احساس کند توسط والدین مورد حمایت و دوست داشته شدن قرار نمی گیرد.
در چهار سال اخیر، با وجود دشواری های بسیار، بیش از ۶۰ اثر نمایشی تولید کرده ایم. بنابراین؛ اگر یک سالن اختصاصی در اختیار داشته باشیم، مجبور نمی شویم حتما منطبق بر ساز و کار خاصی پیش برویم و شرایط راحت تر و مطلوب تری فراهم خواهد شد. تا زمانی که از تئاتر خصوصی تعریف درستی ارائه نشود، درآمدزایی مناسبی کسب نشود و در نهایت به عنوان یک شغل در نظر گرفته نشود، متأسفانه کار کردن در دنیای تئاتر صرفا تبدیل به یک فعالیت تفریحی می شود.
باید به حرفه تئاتر بها داده شود و اجراهای تئاتر نباید بابت هر اتفاق و رخداد اجتماعی تعطیل شوند، زیرا؛ فعالیت حرفه ای فردی که امرار معاش زندگی خود را از این راه به دست می آورد، دچار مشکل می شود. آیا مشاغل دیگر هم این گونه به راحتی در اثر هر رخداد اجتماعی به راحتی تعطیل و کنار گذاشته و نادیده گرفته می شوند؟! حرفه تئاتر به عنوان یک شغل، قابل احترام است و هیچ چیزی نباید مانع کسب درآمد هنرمندان شود. هنرمندان با ارائه اجراهای نمایشی خود حتی می توانند در سوگواری های اجتماعی نیز مشارکت داشته باشد.
میزان استقبال مردم استان گلستان از تئاتر چقدر است؟
در گذشته میزان استقبال مردم شهرگرگان بسیار زیاد بود. پیشکسوتانی مانند مرحوم «محمدرضا صمیمی» و سایر عزیزان هنرمند در صحنه تئاتر می درخشیدند که ما در دوران کودکی شاهد هنرنمایی های آنها نیز بوده ایم.
مردم به تئاتر اهمیت می دهند اما اکنون ذائقه هنری جامعه تغییر کرده است. این موضوع از منظر آسیب شناسی اجتماعی نیازمند بررسی است. وقتی آثار نمایشی ارزشمند از استقبال کافی برخوردار نباشند، موجب ارائه آثاری با مضمون هجو و لهو می شود، زیرا؛ هنرمندان برای امرار و معاش خود، نیازمند کسب درآمد هستند
اخیرا اثر نمایشی «پایین، گذر سقاخانه» را در شهر کردکوی اجرا کرده ایم و بدلیل ذائقه متفاوت تماشاچیان و عدم آشنایی آنها، متأسفانه با استقبال خوبی مواجه نشد. این هنرمندان هستند که که ذائقه مخاطبان را پرورش می دهند. یک اصلی وجود دارد که می گوید: «تراژدی، تماشاچی را پرورش می دهد»، اما هنرمندان اجازه پرورش مخاطبان را ندارند زیرا؛ از لحاظ حمایت های مالی و تهیه کنندگی آثار، دچار مشکل هستیم.
تمام زندگی خود را فدای ارائه این آثار نمایشی کرده ایم تا مخاطبان از تماشای یک تئاتر با کیفیت بهره مند شوند و لذت ببرند. امیدواریم مردم عزیزمان از این اثر حمایت کنند و به تماشای اجراها بنشینند. حقیقت این است که شرایط به جایی رسیده است که هنرمندان تئاتر به سراغ محتواهای هجو و صرفا تجاری می روند تا فقط بتوانند کسب درآمد کنند. گویا دیگر اهمیتی ندارد که یک اثر نمایشی از لحاظ فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و اخلاقی، محتوای مناسبی را به مخاطب ارائه می دهد یا خیر!
سخن پایان
از مردم عزیزمان دعوت می کنم تا از آثار مختلف نمایشی در حال اجرا، حمایت کنند. وقتی در جامعه یک خانواده تصمیم می گیرد که به تماشای یک تئاتر بپردازد، از لحظه اتخاذ آن تصمیم، کار فرهنگی بر روی بافت خانواده شروع می شود و تا یک هفته بعد از دیدن آن نمایش ادامه دارد که مدام درباره آن صحبت خواهند کرد.
اگر تئاتر تا به این اندازه در بافت فرهنگی و اخلاقی، ارتقاء دهنده و مؤثر است، چرا حمایت و توجه کافی دریافت نمی کند؟! در نتیجه؛ این موضوع باید جدی گرفته شود. همانطور که جامعه نیازمند امکانات ورزشی است، به همان اندازه برای حوزه فرهنگ و هنر باید امکانات کافی در نظر گرفته شود.
