هنگامه خاندوزی، نویاب؛ کاشت توتون نیاز به شرایط آب و هوایی خاص دارد و برخی مناطق جهان برای کاشت این محصول بسیار مناسب هستند. در کشور ما، استان گلستان یکی از بزرگترین تولید کنندگان تنباکوی درجه یک در جهان محسوب می شود.
تقریبا ۶۵ درصد توتون کشور در گلستان تولید می شود و با توجه به اینکه این استان مرز مشترک با دیگر کشورها دارد و توتون نیز یک محصول صادراتی است اگر بتوانیم برنامه ریزی های درست و به موقع در خصوص توسعه کشت این محصول در منطقه داشته باشیم، ثمرات خوبی در رونق اقتصادی گلستان به همراه دارد.
اما در چند سال اخیر بی برنامه گی ها در این حوزه مشکلاتی را در پی داشته و سبب شده که این بخش نتواند آنگونه که باید قد علم کند، «حسین محمدی» رئیس هیات مدیره شرکت توتون طلایی هما برخی از این مشکلات را ناشی از عدم اعلام سیاست ها و برنامه های تولید توتون قبل از شروع سال زراعی می داند و معتقد است که برای رفع چالش های پیش روی توتون کاران و صادرکنندگان این محصول نیازمند برنامه ریزی های به موقع هستیم.
خبرگزاری بازار به منظور بررسی بیشتر چالش های پیش روی رونق کشت توتون در گلستان مصاحبه ای با «حسین محمدی» داشته است.
* چالش اصلی در حوزه توسعه کشت توتون در گلستان چیست؟
از ویژگی های مثبت وزارت جهاد کشاورزی، اعلام شفاف سیاست ها و برنامههای تولید در ابتدای هرسال زراعی است و جالب تر اینکه قبل از اعلام برنامه ها به صورت رسمی، خدمات نهاده ای همچون توزیع کود های شیمیایی و بوجاری بذور مربوطه را در دستور کار خود قرار می دهد و کشاورز متناسب با سیاست ها نسبت به کشت تصمیم و اقدام می کند.
از دیگر معضلات کشت توتون نابسامانی در امر تهیه و تامین بذور باکیفیت و سالم است که ساماندهی دقیق کارشناسی در آن صورت نمیگیرد. دسترسی کشاورز به بذور شناسنامه دار و در ادامه تولید نشا سالم از مهمترین ارکان موفقیت در امر تولید است که بی توجهی به آن خسارت زیادی به تولید و کشاورزان وارد می کند که در سال های گذشته جامعه توتون کاران استان با آن مواجه شدند
اما متاسفانه این نوع نگاه در حوزه توتون که اهمیت آن از منظر اشتغالزایی و ارزآوری بیشتر از سایر محصولات است توسط وزارت صمت وجود ندارد و در زمان مقتضی اعلام نمی شود و یا چنانچه اقدامی هم صورت بگیرد به علت اعلام دیر هنگام، اثربخشی آن بسیار ناچیز و در ادامه دست اندر کاران بخش خصوصی را سردرگم می کند.
از دیگر معضلات کشت توتون نابسامانی در امر تهیه و تامین بذور باکیفیت و سالم است که ساماندهی دقیق کارشناسی در آن صورت نمیگیرد. دسترسی کشاورز به بذور شناسنامه دار و در ادامه تولید نشا سالم از مهمترین ارکان موفقیت در امر تولید است که بی توجهی به آن خسارت زیادی به تولید و کشاورزان وارد می کند که در سال های گذشته جامعه توتون کاران استان با آن مواجه شدند.
* عدم سیاست گذاری های به موقع چه تبعاتی دارد؟
این عدم برنامه ریزی مباحث و مشکلات زیادی را پیش روی دارد و به همین سبب تمامی تولیدکنندگان بدون اطلاع از سیاست های راهبردی وزارت صمت در شروع سال زراعی جدید، در یک فضای مبهم نسبت به کشت اقدام می کنند که تبعات منفی آن حتی دامن سایر بخش های خصوصی از جمله بازرگانان و صنایع عمل آوری و فرآوری کشور را هم در بر می گیرد.
در نتیجه شایسته است دست اندرکاران استانی به منظور بهرهمندی از ظرفیت خدادادی (اقلیم و آب و هوا) و همچنین استفاده بهینه از فرصت فوقالعاده و منحصر به فرد استان، که زمینه ساز اشتغال و ارزآوری را برای کشور است اقدامات لازم را انجام دهند و اگر غیر از این باشد مشکلات عدیده پیش رو روز به روز بیشتر و فضا را برای بخش خصوصی سخت تر خواهد کرد.
چنانچه سیاستگذاری درست و دقیق در حوزه توتون صورت نگیرد وضعیت اسفناک تر خواهد شد.
چنانچه گوش شنوایی در وزارت صمت وجود داشته باشد می توان با رعایت دیدگاه های کارشناسی و مدیریتی معضلات موجود را کاهش و در جهت بهبود آن برنامه ریزی کرد زیرا تصمیم گیری به موقع مزایایی زیادی در توسعه و رونق کشت توتون به همراه خواهد داشت
* رونق کشت توتون در گلستان چه نتایجی به همراه دارد؟
مسئولان ملی و استانی بخوبی می دانند خاک زراعی استان، به دلیل سیاست چندکشتی خسته و هرساله از حاصلخیزی آن کاسته می شود. از طرفی ذخیره منابع آبی هم در وضعیت خوبی نیست در نتیجه اعمال سیاستهای درست و دقیق اجتناب ناپذیر هست.
با اعلام به موقع سیاست ها، امکان شیفت کشت تابستانه توتون به کشت بهاره دور از انتظار نخواهد بود که در این صورت ضمن افزایش حاصلخیزی خاک در سایه اعمال آیش مزارع در پاییز و زمستان، کاهش مصرف آب در کشت بهاره اتفاق خواهد افتاد که این مهم ره آورد این تصمیم خواهد بود، ضمن ارتقای کمی و کیفی توتون، تولید محصول کیفی و صادرات محور از دیگر مزایای آن خواهد بود.
* خواسته شما از مسئولان چیست؟
چنانچه گوش شنوایی در وزارت صمت وجود داشته باشد می توان با رعایت دیدگاه های کارشناسی و مدیریتی معضلات موجود را کاهش و در جهت بهبود آن برنامه ریزی کرد زیرا تصمیم گیری به موقع مزایایی زیادی در توسعه و رونق کشت توتون به همراه خواهد داشت.
برنامه ریزی دقیق صاحبان صنایع و بازرگانی برای انجام تمهیدات لازم در امر تامین سرمایه در گردش، بازاریابی کامل و جامع و همچنین انعقاد قرارداد جهت تثبیت صادرات موجب برنامه ریزی دقیق تر برای خدمات دهی به کشاورزان خواهد شد.
از دیگر معضلات کشت توتون؛ به تبع سیاست های انقباضی وزارت صمت، انعقاد دیر هنگام شرکت های بازرگانی با کشاورزان است که منجر به بی اثر شدن رابطه رسمی، جدی، فنی و کارشناسی شرکت های مورد نظر با کشاورزان می شود که بارها در اظهار نظر های مختلف طرح موضوع شد.
امید است دست اندرکاران ملی و استانی نسبت به این موضوع حساس باشند تا روند تولید با کمترین دغدغه سپری شود، امیدواریم وزارت صمت به برنامه ریزی دز حوزه کشت توتون توجه ویژه ای داشته باشد تا شاهد رونق و شکوفایی این محصول در گلستان باشیم.