گروه کشاورزی-نویاب: مردم گلستان که سالهاست پیشه کشاورزی و دامپروری دارند به واسطه تغییرات آب و هوایی اکنون از شرایط مناسبی برای کشاورزی برخوردار نیستند تا جایی که به اذعان مسئولان بازدهی محصولات زراعی در برخی مناطق به کمتر از یک سوم رسیده است.
«محمدرضا عباسی» معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان راه خروج از این بحران را کشاورزی حفاظتی و بی خاک‌ورزی می‌داند و کشت محصولاتی مانند پنبه، کنجد و سویا را در خاک‌های درجه یک و دو باعث رونق اقتصاد کشاورزان عنوان می‌کند. مشروح این گفتگو را بخوانید.
*با توجه به کم آبی و کاهش بارندگی چه سیاست‌هایی برای کشت در نظر گرفته شد؟
در گذشته زراعت پنبه، سویا و کنجد در سطح ۱۰۰ تا ۲۰۰ هکتار کشت می‌شد درحالیکه اکنون به بیش از هزار هکتار رسیده است. در بخش تولید بذر هم مشکل داشتیم که با همکاری سازمان تحقیقات علوم کشاورزی و بخش خصوصی مشکل بذر ناشکوفا تا اندازه‌ای حل شد.
باید به این نکته توجه داشت که کیفیت بذر در زراعت سویا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پس از سویا، کنجد به عنوان کشت دوم مطرح می‌شود که در هر هکتار آن ۸۰۰ تا یک تن برداشت انجام می‌شود.
محصول پنبه هم، در شرایط کنونی در خاک‌های درجه ۳ و ۴ که شوری آن بالاست یک تا دو تن کشت می‌شود در حالی که در گذشته پنبه در خاک‌های درجه یک کشت می‌شد همین موضوع باعث شده تا با کاهش برداشت مواجه باشیم. بنابراین اگر قرار است پنبه یا سویا اقتصادی شود در خاک‌های درجه یک یا دو باید کشت شود.
برای اینکه پنبه را به خاک‌های درجه یک یا دو برگردانیم یک سری الزامات نیاز است اول اینکه باید قیمت تمامی محصولات زراعی واقعی شود که این اتفاق تنها در صورت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی رخ خواهد داد چراکه با وجود ارز دولتی نمی‌توان الگوی کشت را رعایت کرد.
وقتی قیمت گندم و کلزا با برنج برابری کند در آن زمان رقابت سالم داریم، در حال حاضر عملاً با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی اشتغال سایر کشورها تامین می‌شود
وقتی قیمت گندم و کلزا با برنج برابری کند در آن زمان رقابت سالم داریم، در حال حاضر عملاً با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی اشتغال سایر کشورها تامین می‌شود. اگر ارزش واقعی همه محصولات کشاورزی مشخص شود رانت حذف خواهد شد.
یکی دیگر از مواردی که در کشاورزی باید به آن توجه شود، کشت دانه‌های روغنی است زیرا به جز کاهش قیمت تمام شده روغن، در ایجاد اشتغال هم بسیار موثر خواهد بود. در حال حاضر آرد و روغن تولیدی به کشورهای دیگر قاچاق می‌شود.
واردکننده‌های ما در حال حاضر خاص هستند و اجازه نمی‌دهند کسی در این حوزه ورود پیدا کند، متاسفانه واردات در انحصار تعداد افراد محدودی قرار دارد. شرکت‌های کاغذی زیادی در این حوزه بدون اینکه مالیاتی بپردازند، کار می‌کنند.
*سموم تقلبی و با کیفیت پائین از مشکلات حوزه کشاورزی است. چه تدبیری در این راستا اندیشیده شده است؟
سوم و آفت‌کش‌ها با بالاترین کیفیت و از تمام تکنیکال های داخلی و خارجی با قیمت‌های متنوع در کشور موجود است. در بخش کشاورزی سوم کم خطر، متوسط و پرخطر داریم.
بیشترین مشکل سموم عدم آگاهی بهره‌برداران است هرچند که در بخش آموزش و ترویج اطلاعیه‌های صادر شده و آگاه‌سازی صورت گرفته و فروشگاه‌های مجاز را اعلام کردیم اما همواره افراد سودجو در تمامی کسب و کارها حاضر هستند و دقیقاً اینجاست که آگاهی مصرف کننده دارای اهمیت می‌شود.
بیش از ۴۵ مرکز خدمات ترویج در دهستان‌ها بیش از ۲۰۰ کلینیک گیاه پزشکی و سم فروشی در استان است در کنار این موارد شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای بخش کشاورزی هم در روستاها هستند. کشاورزان باید به این بخش مراجعه کرد و اطلاعات مورد نیاز خود را بگیرند.
تمام سم و کودهای کشف شده را در فضای مجازی اطلاع‌رسانی می‌کنیم تا بهره برداران از این نوع آفت‌کش‌ها استفاده نکنند.
اگر قرار است گلستان به سرنوشت استان‌های فارس و ارومیه مبتلا نشود باید کشت تابستانه را جمع کنیم. با این اقدام ذخیره رطوبت سفره‌های آب زیرزمینی در این زمان انجام می‌شود
*وضعیت محصولات باغی استان به چه صورت است؟
در استان بالای ۳۰ هزار هکتار محصولات باغی داریم که قالب آنها زیتون، مرکبات، کیوی، آلو و هلو است. که به واسطه آب و هوای غرب استان باغ مرکبات در شهرستان‌های بندرگز و کردکوی کشت می‌شود.
اما جهاد کشاورزی به لحاظ آمایش سرزمینی برای کشاورزان هر منطقه نوع محصول کشت شده را مشخص کرده است اما اینکه چه میزان باغداران به توصیه جهاد توجه می‌کنند موضوع دیگری است.
موضوع بعدی اینکه ما به باغداران کشت محصولات تازه خور را پیشنهاد نمی‌کنیم. اما همواره به کشت محصولاتی نظیر گردو، فندق، بادام و مواردی ازاین دست پیشنهاد می‌دهیم زیرا اینها قابلیت نگهداری در انبار را دارند.
*با توجه به خشکسالی و کاهش بارندگی کشت چه پیشنهاد محصولاتی را پیشنهاد می‌دهید؟
در حال حاضر ۲۰ درصد از خاک‌های استان مناسب کشاورزی است به همین خاطر امسال نزدیک به ۱۰۰ هزار هکتار از مزارع کلزا، جو و گندم سبز نشد.
گلستان برخلاف استان‌های مازندران و گیلان تنش شوری خاک را در کنار خشکسالی دارد، خاک‌های شور وقتی به خشکسالی می‌رسند تنش شوری آن چند برابر می‌شود.
یکی از راهکارهای ما برای این شرایط بی خاک‌ورزی و کشت مستقیم است بر همین اساس کشاورزی حفاظتی در بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ هزار هکتار استان انجام شده است.
اگر قرار است گلستان به سرنوشت استان‌های فارس و ارومیه مبتلا نشود باید کشت تابستانه را جمع کنیم. با این اقدام ذخیره رطوبت سفره‌های آب زیرزمینی در این زمان انجام می‌شود. این موضوع بسیار جدی است و باید به آن توجه شود.
چراکه در خوزستان نشست زمین به واسطه بی توجهی به این موارد انجام شد. اگر قرار است پایداری تولید اتفاق بیفتد باید کشت تابستان متوقف شود و تنفس به خاک و آب‌های زیرزمینی بدهیم.
*کشت پیشنهادی برای شهرستان اراضی شمال استان چیست؟
متاسفانه اراضی شمال استان اراضی مرتعی بودند که تصرف شدند یا اراضی زراعی که به دلیل تغییر اقلیم جزو اراضی مرتعی به شمار می‌آیند. از آنجایی که بارندگی این مناطق کمتر از ۲۵۰ میلیمتر است اراضی این بخش از استان باید به مرتع تبدیل شود.
دولت باید تمهیداتی در این زمینه بیندیشد و صنایع اشتغال‌زا، برای رفع بیکاری این مناطق ایجاد کند یا اینکه به دنبال کشت فرا سرزمینی رفته یا صنعت دامداری را گسترش دهند.
