به گزارش نویاب به نقل از بازار: تعیین الگوی کشت مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی و سایر منابع پایه را می توان از اصلی ترین عوامل تامین امنیت غذایی پایدار مطرح کرد. مسئله بحران بی سابقه آب و تشدید آن در سالیان اخیر در کشور ما و به خصوص کمبود بارش ها و کاهش سفره های آب زیرزمینی در استان گلستان مسئله ای است که در تعیین الگوی کشت مناسب باید مورد توجه باشد.
یکی از محصولاتی که در سالیان اخیر در استان گلستان با استقبال کشاورز روبرو شده است کشت داروهای گیاهی بوده اما متاسفانه علیرغم ظرفیت موجود، پیشرفت بستر ها و زیرساخت های کشت این محصول آن طور که باید و شاید رخ نداده است و زارعان با مشکل بازار فروش و نبود صنایع تبدیلی در استان روبرو هستند. در این گفتگو با «نسترن فرامرزی» مدیرعامل شرکت هماهنگ دشت و کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی همراه هستیم که مشروح آن را در ذیل می خوانید.
برای الگوی کشت استان ابتدا باید زیر ساخت های مورد نیاز تامین شود که آموزش کشاورزان و کارشناسان حوزه کشاورزی به عنوان پایه و اساس تمام زیر ساخت ها محسوب می شود
* امنیت غذایی پایدار مستلزم چه اقداماتی است؟
امنیت غذایی باید به شکل پایدار در کشور به وجود بیاید و برنامه ریزی در این مورد نباید به صورت مقطعی باشد. به نظر می رسد کشت محصول با بهره وری بالا در واحد سطح مستلزم تصمیمات خوب و اجرای آن است که برای رسیدن به این هدف نهاده های بخش کشاورزی و زیر ساخت های این حوزه بسیار حائز اهمیت است.
پاسخ به سوال هایی نظیر چه چیزی کشت و تولید کنیم؟ کجا و چه موقع کشت کنیم؟ و برای چه کسانی تولید کنیم؟ می تواند تعیین کننده الگوهای کشت مناسب و مشخص باشد که منتج به امنیت غذایی پایدار شده و از هدررفت منابع پایه پیشگیری می شود و در همین راستا برای بهره مندی از منابع پایه می توان از تکنولوژی های نوین در صنعت کشاورزی استفاده کرد.
*برای تعیین الگوی کشت در گلستان چه حساسیت هایی باید وجود داشته باشد؟
برای الگوی کشت استان ابتدا باید زیر ساخت های مورد نیاز تامین شود. آموزش کشاورزان و کارشناسان حوزه کشاورزی می تواند پایه و اساس تمام زیر ساخت ها باشد تا بتوان به بهره وری مورد انتظار دست پیدا کرد و در مقابل بی توجهی به آسیب های موجود و عدم برنامه ریزی در این بخش، باعث بروز بی ثباتی می شود.
به طور مثال؛ میانگین برداشت دانه های روغنی در کشور پنج تن در هکتار است اما در استان گلستان این میزان دو تن بوده و در مورد شالی هم با توجه به برداشت ۱۲ تن شلتوک از هر هکتار در سطح کشور اما این رقم در گلستان نهایتا به چهار تن می رسد.
برای برداشتن شکاف بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب حمایت بیشتر دولت نیاز است و دولت باید بپذیرد که در بسیاری از مواقع مسیر را اشتباه رفته ضمن اینکه دولت باید برای رسیدن به حد مطلوب از بخش خصوصی و کارشناسان با تجربه این حوزه کمک بگیرد.
*جدی گرفتن این موضوع چه تاثیری در صادرات محصولات خواهد داشت؟
باید بپذیریم که بسیاری از محصولات صادراتی ایران برگشت می خورد و در دنیا جایگاهی ندارد. کشاورز برای تولید محصولات سالم و با کیفیت باید از یک امنیت اقتصادی برخوردار باشد تا بتوانیم در بازار های جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم.
خوشبختانه برای کشت گیاهان دارویی نیاز به اراضی با وسعت زیاد نیست و به این ترتیب می توان از کمترین سطح بهترین بهره را برد
*ظرفیت های تولید گیاهان دارویی در گلستان را بفرمایید.
در سال های اخیر کشاورزان استان علاقه مندی خود را نسبت به کشت گیاهان دارویی نشان دادند. گلستان به لحاظ تولید گیاهان دارویی بسیار مستعد بوده و به واسطه دارا بودن اکثر اقلیم های آب و هوایی، می توان گیاهان دارویی متناسب با اقلیم های مختلف را در این استان کشت کرد. خوشبختانه برای کشت گیاهان دارویی نیاز به اراضی با وسعت زیاد نیست و به این ترتیب می توان از کمترین سطح بهترین بهره را برد.
اما به دلیل هزینه بالای برداشت برخی گیاهان دارویی کشت این محصول زمانی برای کشاورز صرفه اقتصادی خواهد داشت که محصول با قیمت واقعی به فروش برسد اما عدم ثبات بازار معضلی است که کشاورزان با آن مواجه هستند و در زمان بازاریابی، محصولات با قیمت غیر منصفانه از آنان خریداری می شود. و از آنجاییکه برخی گیاهان باید به صورت تازه به فروش برسند این مشکل کشاورزان را دو چندان می کند چراکه نبود دستگاه های خشک کن در استان تولیدکنندگان را ناگزیر به فروش با کمترین قیمت می کند.
چالش دیگر تولید این محصول در استان نبود صنایع تبدیلی در حوزه گیاهان دارویی است و تعداد محدود کارخانه های موجود هم ارتباط زیادی با تولید کننده ندارند و اغلب کشاورزان محصولات را به خریداران خارج از استان می فروشند. در دو سال گذشته علی رغم استعداد های مختلف به لحاظ محیطی و نیروی انسانی اما استان گلستان در تولید گیاهان دارویی دچار معضل شد.
*آیا کاشت گیاهان دارویی برای کشاورز صرفه اقتصادی دارد؟
با توجه به هزینه کارگری بالا در این کشت و برداشت به صورت دستی، در صورتیکه که بازار فروش خوبی در انتظار کشاورز باشد، برای زارع صرفه اقتصادی خواهد داشت. اما توجه به استفاده از ادوات مکانیزه این فرایند را تسهیل خواهد کرد. چراکه دستگاه هایی برای برداشت گیاهان دارویی ساخته شده که در برخی استان ها هم از آنها استفاده می شود که در صورت خرید این دستگاه ها در استان، بخشی از مشکل برداشت محصولات برطرف خواهد شد و نهایتاً در صورت انتخاب گونه مناسب با شرایط آب و هوایی و وجود بازار فروش مناسب، درآمد بیشتری نسبت به کشت محصولات زراعی عاید کشاورز خواهد شد.
به عنوان مثال زیره سبز شمال گنبد کاووس تبدیل به یک برند شده است و این منطقه شرایط مستعدی برای رشد این گیاه دارد. همه ساله چند هزار هکتار از اراضی این منطقه زیر کشت این محصول می رود که سال گذشته در راستای مساعدت به کشاورزان، یارانه بذر و تسهیلات چهار درصدی بابت کشت زیره سبز به زارعان گنبدی پرداخت شد. زمین های بایر این منطقه به صورت دیم کشت شده که در هر هکتار به صورت میانگین ۴۰۰ کیلو گرم محصول برداشت می‌شود.
