الهام رئوفی فر؛ نویاب: سویا یکی مهمترین دانه های روغنی در جهان است که در ایران اغلب در استان های شمالی کشت می شود که مطابق آمارهای موجود ۶۰ تا ۷۰ درصد این محصول در گلستان کشت می شود.
با توجه به اینکه سویا محصولی کم آب بر بوده و اینکه گیاهی است که از روغن آن در تغذیه انسان و از کنجاله محصول به دلیل پروتئین بالا در مصرف غذایی دام و طیور استفاده میشود و از طرفی صرفه اقتصادی آن در بخش فروش، سویا را به یکی از بهترین محصولات پیشنهادی برای کشت به زارعان به شمار می رود. با اینحال عارضه اختلال در غلاف بندی سویا یا به اصطلاح کشاورزان «علوفه ای شدن سویا» کشاورزان را نسبت به کشت این محصول مستاصل کرده تا جاییکه در سالیان اخیر شاهد کاهش کشت محصول درمناطق شمالی کشور هستیم.
نتایج تحقیقات گذشته حاکی از نقش احتمالی ویروس های گیاهی در بروز عارضه عدم غلاف بندی سویا بوده است. اما تاکنون این نقش از طریق پیوند و یا انتقال با ناقل اثبات نشد که در تحقیقات اخیر نقش عوامل فایتوپالسمایی را در بروز این عارضه ثابت کرده و نشان داد که این عارضه کمتر از دو درصد می تواند انتقال بذری داشته باشد.
بر اساس آمارهای موجود، بیش از ۹۰ درصد مزارع سویا به صورت تابستانه و پس از برداشت محصول گندم یا سیب زمینی و به عنوان زراعت دوم کشت می شود. اما آنچه از نظر کشاورزان بر می آید این است که با توجه به عارضه اختلال در غلاف بندی سویا دیگر در سال های آینده تمایلی به کشت نخواهند داشت.
احتمال وجود بذر و سم بی کیفیت
یک کشاورز گلستانی در این راستا به خبرنگار نویاب می گوید: بذرسویا را کیلویی ۴۰ هزار تومان تهیه کرده و بیش از پنج بار برای مبارزه با عارضه اختلال در غلاف بندی سویا از سهم استفاده کرده ام با اینحال متاسفانه محصول امسال هم به این بیماری مبتلا شد.
محمد جبلی می افزاید: برای چندمین سال متوالی است که مشکل غلاف بندی سویا داریم و از سم پاشی هم خسته شدیم انگار سم ها تاثیری برای مقابله با این آفت ندارند.
وی با تاکید بر این نکته که جای مسئولان جهاد کشاورزی پشت میز نیست، ادامه می دهد: باید مدیران جهاد کشاورزی استان به مزارع کشاورزی بیایند و مشکلات کشاورزان از از نزدیک مشاهده و آن را به وضوح لمس کنند.
او با بیان این مطلب که مشکل از بذر است اما سم ها هم از کیفیت لازم برخوردار نیستندف می افزاید: بیمه کشاورزی هم رقم بسیار ناچیزی برای جبران خسارت در نظر گرفته است.
این سویاکار گلستانی اضافه می کند: برای کشت سویای امسال مبلغ ۱۷۰ میلیون تومان هزینه کردم که بیمه کشاورزی تنها به پرداخت شش میلیون تومان خسارت بسنده کرد.
او با بیان اینکه کشت شالی به صرفه تر است، می افزاید: اگر دو هکتار از زمین هایم را شالی بکارم نیاز معیشت خانواده ام تامین می شود بنابراین به نظر می رسد که کشت سویا دیگر برای کشاورز مقرون به صرفه نیست.
مطابق اظهارات مدیران جهاد کشاورزی گلستان عارضه اختلال در غلاف بندی سویا به عنوان یکی از معضلات تاثیرگذار بر عملکرد دانه سویا شناخته میشود که این موضوع را سویاکاران هم در عمل دیده و با پوست و استخوان احساس کرده اند.
کاهش باردهی حاصل آفت سویا
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی گلستان در گفتگو با خبرنگار نویاب در این باره، می گوید: کاهش باردهی، ریزش گل ها، تشکیل غلافهای بدشکل در محل گرههای سویا از جمله علائم این عارضه در گیاه سویا است.
به باور کیانوش حق نما، سال گذشته صدها هکتار از مزارع سویای استان به عارضه اختلال غلاف بندی دچار شد.
وی ادمه می دهد: برای پیشگیری از عارضه این اختلال استفاده از کودهای پتاسه و فسفاته در زمان کاشت بر اساس نتایج آزمون خاک، محلول پاشی کودهای ریزمغذی در مراحل تشکیل ساقههای جانبی، شروع غلافبندی در دو مرحله و استفاده از محرکهای رشد به ویژه هیومیک اسید قبل از گلدهی توصیه میشود.
او معتقد است: چنانچه این اختلال در گیاه سویا مشاهده شد کشاورزان محلول پاشی با کودهای ریزمغذی حاوی روی و بور همراه اسیدهای آمینه و کود پتاس بالا را در دستور کار قرار دهند.
وی به استفاده ازسم با کیفیت و تهیه آن از مراکز فروش دارای مجوز تاکید می کند و می گوید: استفاده از آب به میزان مناسب در سم و زمان درست استفاده آن در از بین بردن بیماری سویا بسیار موثر است.
با توجه به اینکه تمام تلاش دولت به اجرای سیاست هایی برای کاهش کشت محصولات پرآب بر است به نظر می رسد که برای رفع عارضه اختلال در غلاف بندی سویا دولت باید عزمی جدی داشته باشد تا به دلیل به صرفه نبودن این محصول و خسارت زیاد ناشی از آفات و بیماری های آن به سمت محصولاتی پرآب بر نظیر شالی روی نیاورند.