هنگامه خاندوزی- نویاب: کمبود آب و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی موضوعی است که این روزها تمامی استان‌های کشور با آن مواجه هستند برای از منظر دیگران برای استانی مانند گلستان این مساله قدری عجیب به نظر می‌رسد با این حال سال‌ها است که زنگ خطر کم آبی در استان به صدا درآمده و کارشناسان مدام نسبت به آن هشدار می‌دهند.
برای این خطه که کشاورزی از صنایع غالب و راه ارتزاق زارعان گلستانی است قدری این موضوع بغرنج‌تر می‌شود با این حال ایجاد آبندان یکی از راه‌های نجات استان از بحران آب و تداوم صنعت کشاورزی است. راهکاری که اگرچه به باور کارشناسان در کوتاه مدت جواب گو است اما با استقبال خوبی از سوی کشاورزان مواجه شده است.
به این ترتیب ظرف بازه زمانی کمتر از دو دهه این سیاست در منطقه اجرا شد و منجر به ساخت ۴۰۰ آب بندان در ۹۰۰ قطعه زمین شد. اقدامی که با بررسی میدانی از بسیاری از آب بندان مشاهده می‌شود که بی نتیجه مانده و کارایی چندانی نداشته است یکی از این آب بندان ها در روستای سید میران واقع شده که در مساحت ۱۱ هکتار از سال ۸۶ تاسیس شد اما به گفته شورای این روستا، کشاورزان تاکنون از آن بهره برداری نداشتند.
آب بندان بلا استفاده
یک کشاورز گلستانی در گفتگو با خبرنگار نویاب در این خصوص، با بیان اینکه با احداث آب بندان در این منطقه کشاورزان بسیار راضی و خوشحال بودند اما با آبگیری آب بندان متوجه مشکلاتی در کف سازی این سازه خاکی شدیم، گفت: با پیگیری‌های که انجام شد دو بار این آب بندان توسط جهاد کشاورزی ترمیم شده اما باز هم از قسمت غربی آن آب فروکش می‌کند.
محمد رجایی با بیان اینکه شورا و دهیاری به دنبال این است که بتواند با همکاری مسئولان مشکل این آب بندان را رفع کند، خاطرنشان کرد: بهره برداری از این آب بندان باعث رونق کشاورزی و اشتغال منطقه می‌شود.
کمبود آب و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی موضوعی است که این روزها تمامی استان‌های کشور با آن مواجه هستند
مشکل فروکش کردن آب در آب بندان یک مسئله جدی است و تا زمانی که رفع نشود احداث آب بندان ها و صرف میلیون‌ها تومان هزینه را بلا استفاده خواهد کرد. با پیگیری بیشتر خبرنگار نویاب دریافتیم این مشکل تنها مختص به آب بندان روستای سید میران نیست و روستای نومل هم مبتلا به همین چالش است
سهل انگاری پیمانکار باعث عدم استفاده از آب بندان شد
امیر فلاح دهیار روستا نود در گفتگو با خبرنگار نویاب در این رابطه، گفت: قرار داد اجرای این آب بندان پنج هکتار بود، اما در سه هکتار اجرایی شده است از سوی دیگر این آب بندان که حدود ۱۰ سال از اجرای آن می‌گذرد از همان روز اول بهره برداری از ضلع جنوبی نشست آب دارد متاسفانه به دلیل سهل انگاری پیمانکار در این پروژه ما نتوانسته‌ایم از آب بندان برای مصارف کشاورزی و ذخیره آب‌های سطحی استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه آب بندان نومل مانند یک مخزن موقت آب عمل می‌کند، خاطرنشان کرد: برای رفع این مساله ۵۰۰ میلیون تومان برای روستا خودیاری در نظر گرفتند که عملیاتی نشد با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی اهالی روستا و کشاورزان، این مبلغ تامین نشد به همین خاطر امیدواریم که در طرح خشکسالی قرار بگیریم آب بندان اسم دهان پرکنی دارد اما طی این سال‌ها هیچ فایده‌ای برای اهالی روستا نداشته است. شرکت آب منطقه‌ای استان هم از در جریان این مشکلات هست اما اقدامی انجام نداده است.
آبگیری بی فایده و غرق شدن یک جوان در آب بندان
دهیار روستای نوده ملک نیز در گفتگو با خبرنگار نویاب گفت: آب بندان نوده ملک در دوره اول شوراها ایجاد شده و بیش از ۱۵ سال از احداث آن می‌گذرد اما مردم این روستا هنوز نتوانستند بهره برداری لازم را از آن داشته باشند.
هاشم مزریی با بیان اینکه این آب بندان در حدود سه هکتار از اراضی منابع طبیعی ایجاد شده، افزود: متاسفانه به دلیل نداشتن مسیر انتقال و کف سازی این روستا هنوز نتوانسته از مزیت‌های آب بندان بهره مند شود جهاد کشاورزی برای حل این مساله قول داده و اعتباراتی در سال جاری برای رفع مشکلات آب بندان روستا در نظر گرفته شده است متاسفانه اصلی‌ترین مشکل در استان روند کُند خدمت است. ما برای بهره برداری از این آب بندان پس از ۱۵ سال، نامه نگاری و ملاقات‌های حضوری زیادی داشته‌ایم.
وی با بیان اینکه با احداث این آب بندان چهار میلیارد تومان به بودجه روستای نوده ملک اضافه می‌شود و در فصل زمستان که زمین‌های کشاورزی نیاز به آب ندارند با پرورش ماهی می‌توان از این ظرفیت بهره برد، ابراز داشت: در سال‌های گذشته آبگیری در آب بندان انجام می‌شد، اما به دلیل مشکلات نمی‌توانستیم از آن استفاده کنیم احداث آب بندان بدون بهره برداری لازم در مدت ۱۵ سال نه تنها سودی برای روستا نداشته است، بلکه سال گذشته یک جوان ۱۷ سال در آب بندان غرق شد برای همین در سال جدید آبگیری نداشته‌ایم.
مشکل آب بندان ها موقتی است
با توجه به اظهارات دهیاران درمی یابیم که بودجه دولت در این سال‌ها برای ساخت آب بندان صرف نشده بلکه تنها گودال بزرگی حفر شده که حتی ظرفیت ذخیره آب برای مدت خیلی کوتاه را نیز ندارد اما مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان در گفتگو با خبرنگار نویاب مشکل آب بندان ها را موقتی اعلام کرد و گفت: مشکلات حوزه آب بندان ها قابل حل است.
متاسفانه اصلی‌ترین مشکل در استان روند کُند خدمت است
سید محسن حسینی کمبود اعتبار را باعث تاخیر در رفع مشکل آب بندان دانست و گفت: در حال حاضر مشکل عمده‌ای در مجموعه آب بندان های استان به چشم نمی‌خورد آب بندان ها به دو شکل بخش خصوصی که معمولاً کوچک و با حجم کم هستند و یا توسط دولت ساخته می‌شوند از سوی دیگر آب بندان های دولتی و بسیاری از آب بندان های خصوصی قبل از احداث، مجوز آب دریافت کردند ولی برخی از آب بندان های غیردولتی بدون مجوز ساخته شده است
وی با بیان ایکه برخی آب بندان های قدیمی به طور موردی نیاز به لایروبی کف و نیز برخی نیاز به بازسازی تاسیسات دارند، افزود: عایق سازی کف برخی آب بندان های جنوبی استان، حل اختلاف بین بهره برداران در معدودی از آب بندان ها، عدم توانایی تنظیم زمان آبگیری و تداخل با سایر آب بندان ها از جمله مشکلات این حوزه هستند همچنین تعدادی از آب بندان های دولتی مشکل دار در دست مرمت بوده و باقی آنها نیز نیاز به اعتبار دارند اما در مجموع آب بندان های مشکل دار به طور همیشه بدون استفاده نمی‌مانند.
با احداث و توسعه آب بندان ها می‌توان آب مورد نیاز آبیاری کامل محصولات تابستانه همچون سویا، پنبه و آفتابگردان تامین کرد که این کار باعث افزایش ارزش افزوده و جایگزینی منابع آب سطحی با منابع زیر زمینی برای کاهش برداشت از سفره‌های آب زیر زمینی خواهد شد اما به شرط اینکه احداث آب بندان به بهره برداری کامل نیز برسد نه اینکه تنها با آبگیری در روزهای بهاری و پر باران تنها سهمی در زیبایی چشم اندازه منطقه داشته باشند و کشاورزان و مردم منطقه نتوانند بهره برداری لازم را از آب جمع‌آوری شده در ایام تابستان داشته باشند.
